Papier kojarzony z tradycyjnym obszarem gospodarki nadal pozostaje kluczowym surowcem i mimo postępującej cyfryzacji jego przyszłość wydaje się niezagrożona. Według raportu Banku Pekao branża papiernicza należy również do tych, które skutecznie bronią się przed pandemią i nadal rozwijają się mimo trudnych warunków otoczenia.
Z raportu „Papier – tradycyjny produkt, nowoczesna branża” wynika, że przemysł papierniczy to jeden z szybciej rosnących działów przetwórstwa przemysłowego w Polsce. O jego roli w gospodarce świadczy fakt, że pod względem udziału tego sektora w krajowym PKB znajdujemy się na trzecim miejscu w Unii Europejskiej.
Polski przemysł papierniczy uczestniczy w każdym etapie produkcji, od pozyskania surowca po gotowe wyroby z papieru, przy czym naszą specjalizacją są zwłaszcza ostatnie etapy łańcucha wartości. W 2019 roku wartość sprzedanej produkcji wyniosła 43,5 mld zł. Wzrost tego wskaźnika w średnim tempie prawie 8 proc. rocznie plasuje branżę w czołówce wyników krajowego przemysłu na przestrzeni ostatniej dekady.
Mimo postępującej cyfryzacji rozwój produkcji papierniczej nie ulega ograniczeniu, a raczej zmienia się struktura w zakresie głównych zastosowań surowca. Miejsce kurczącego się popytu na tzw. papiery graficzne przejmują zwłaszcza opakowania, na które zapotrzebowanie rośnie bardzo szybko. Istotną rolę odgrywa ponadto segment wyrobów higieniczno-sanitarnych. Co ważne, polski sektor papierniczy już od dłuższego czasu rozwija się zgodnie z tymi globalnymi trendami, dzięki czemu obecnie jego specjalizacje koncentrują się na najbardziej rozwojowych obszarach.
Raport Banku Pekao wskazuje, że rosnąca produkcja wyrobów papierniczych w Polsce jest w dużej mierze zasługą chłonnego rynku wewnętrznego, co z kolei jest pochodną charakteru krajowej gospodarki (w tym jej struktury sektorowej). Pod tym względem branża papiernicza różni się od wielu innych sektorów przemysłu, gdzie często to ekspansja zagraniczna staje się podstawowym motorem dynamicznego wzrostu.
Pandemia koronawirusa nie zatrzymała sektora papierniczego. Co ciekawe, pod niektórymi względami dało się ją nawet wykorzystać do rozwoju. Z jednej strony nagła zmiana trybu życia i zamknięcie części branż spowodowało spadek zainteresowania papierami graficznymi oraz produktami dla najbardziej dotkniętych sektorów (np. HoReCa). Z drugiej strony, wraz z przeniesieniem dużej części handlu do internetu, wzrosło zapotrzebowanie na opakowania z papieru. Zwiększył się również popyt na domowe artykuły higieniczno-sanitarne z racji przeniesienia życia i pracy w większym stopniu do domu oraz wzmożonej dbałości o higienę.
Mimo trwającego kryzysu gospodarczego w minionym roku przemysł papierniczy odnotował w efekcie wzrost wartości produkcji sprzedanej o szacunkowo 3 proc. rok do roku. Zwiększył się również wynik netto sektora o 5 proc. rok do roku, a rentowność netto osiągnęła wartość ponad 9 proc.
Bardzo ważnym aspektem dla branży jest ekologia. Według szacunków CEPI (Ogólnoeuropejskiego Stowarzyszenia Reprezentującego Przemysł Papierniczy) wskaźnik recyklingu w obszarze papieru w 2019 roku osiągnął poziom 72 proc. Aż 55 proc. nowych wyrobów produkowanych przez europejski przemysł papierniczy stanowią surowce pochodzące z odzysku.
Powyższe dane podkreślają „zielony” charakter papieru, który dobrze wpisuje się w ideę nowoczesnej ekologicznej gospodarki o obiegu zamkniętym, premiowanej przez europejskie regulacje i coraz bardziej świadomych konsumentów. Stąd przekonanie, że w wielu obszarach papier będzie dalej umacniał swoją pozycję, a nawet w niektórych przypadkach zastępował inne materiały. „Potencjał ekologiczny” papieru nie jest jednak jeszcze w pełni wykorzystywany w Polsce, do czego potrzebne będą dalsze inwestycje na całym łańcuchu wartości (w tym w systemie gospodarki odpadami).
Biorąc pod uwagę wciąż rosnący wraz z gospodarką rynek wewnętrzny oraz możliwości eksportowe, konkurencyjność cenową krajowej produkcji przy jej wysokiej jakości, jak też „zielone” zalety papieru, sektor papierniczy w Polsce ma generalnie korzystne warunki do dalszego, dynamicznego rozwoju.
