Prawie 3/4 ankietowanych przez Instytut Pollster (74%) poparłoby opłatę depozytową (kaucję) za butelki plastikowe i puszki aluminiowe po napojach, gdyby taka regulacja weszła w życie. Z kolei 87% deklaruje, że chętnie zaniesie puste opakowanie do sklepu, by odzyskać kaucję.
W Polsce system depozytowy na opakowania jednorazowego użytku dopiero ma powstać. Mobilizuje do tego Unia Europejska, ustalając w perspektywie kilku najbliższych lat wysokie poziomy zbiórki butelek z tworzyw sztucznych po napojach, wynoszące 77% do 2025 r. i 90% do 2029 r. Co więcej, od 2025 r. wszystkie butelki plastikowe muszą być wykonane w minimum 25% z materiału pochodzącego z recyklingu, a od 2030 r. w 30%.
– 74% badanych pozytywnie oceniło pomysł dodatkowej opłaty pobieranej od konsumenta za napój w opakowaniu jednorazowym (np. puszce lub butelce plastikowej) i zwracanej przy oddaniu opakowania. 48% uznało, że to “bardzo dobry pomysł”, kolejne 26% “raczej dobry pomysł”. Przeciwników takiej opłaty było mniej, łącznie 19% – czytamy w komunikacie.
Respondenci w zdecydowanej większości nie tylko pozytywnie odnoszą się do pomysłu samej opłaty, co chętnie uczestniczyliby w procesie recyklingu, zanosząc puste opakowania do punktów zbiórki.
– Na pytanie “Gdyby wprowadzono regulację, zgodnie z którą byłaby pobierana kaucja za napój w opakowaniu jednorazowym – plastikowym i aluminiowym, to czy chętnie oddawałbyś opakowania do sklepu, aby odzyskać kaucję?” – przeważająca większość 87% respondentów odpowiedziała twierdząco (58% – “zdecydowanie tak”, 29% – “raczej tak”). 10% ankietowanych miało odmienne zdanie (6% odpowiedziało “raczej nie”, zaś 4% – “zdecydowanie nie”). Wyniki pokazują, że stworzenie alternatywy i szerokiego wyboru modelu zbiórki – nie tylko poprzez automaty, ale także ręcznie w sklepach – będzie korzystne dla rynku oraz konsumenta” – czytamy dalej.
Dawid Piekarz, autor analizy na temat nowego systemu depozytowego, w rozmowie z ISBnews wskazuje, jak ten system mógłby funkcjonować w praktyce.
– Operatorem systemu powinna być spółka non profit powołana przez producentów napojów lub producentów i detalistów, która nie będzie nastwiona na zysk, ponieważ będzie jej zależało, aby system był tani i przyjazny dla konsumentów – powiedział Piekarz.
Wiceprezes Instytutu Staszica dodał, że “system powinien być powszechny, tzn. konsument musi mieć możliwość realnego zwrotu opakowania w dowolnym lub przynajmniej dostępnym i bliskim sklepie”. – Tylko wtedy bowiem nie tyko będzie efektywny, tj. będzie pozwalał na spełnienie unijnych norm w zakresie pozyskiwania i recyklingu opakowań, ale będzie także spełniał rolę edukacyjną, wskazując m.in. na indywidualne korzyści ze zwrotu opakowań – wskazał.
Założenia Instytutu Staszica pokrywają się z oczekiwaniami Polaków. Połowa badanych przez Instytut Pollster uznała, że system powinien być zorganizowany przez “przedsiębiorstwa produkujące i sprzedające produkty w opakowaniach jednorazowych” (52%). W takiej roli 32% uczestników badania widziałoby “państwo”. Natomiast 70% badanych uważa, że “w każdym sklepie/ placówce prowadzącej sprzedaż takich produktów” powinna być możliwość zwrotu jednorazowych opakowań objętych kaucją.
Według Instytutu, wcześniejsze propozycje objęcia depozytem także opakowań szklanych, to zły pomysł.
– Biorąc pod uwagę zakres systemu, powinien on obejmować wyłącznie opakowania plastikowe. Apelujemy, by nie dotyczył on opakowań szklanych jednorazowego użytku, ponieważ te opakowania w depozycie to utrata konkurencyjności rodzimych sklepów. Zbiórka i przechowywanie opakowań szklanych będzie najbardziej uciążliwe dla małych sklepów, a te stanowią istotną część na polskim rynku (40% sprzedaży) – czytamy w opinii Instytutu.
W końcu marca br. Minister Klimatu i Środowiska Michał Kurtyka informował, że jego resort przygotowuje projekt objęcia systemem kaucyjnym butelek plastikowych o pojemności do 3 litrów. Jak zapowiadał, przepisy w tym zakresie zostaną przyjęte przez jeszcze w tym roku, aby nowy system mógł wejść w życie w roku 2022.
Jeśli chodzi o oczekiwaną wysokości samej kaucji, najwięcej osób w badaniu Instytutu Pollster jest skłonne zaakceptować jej wysokość na poziomie do ok. 1 zł za opakowanie (40% – do 0,49 zł/opakowanie, 35% – od 0,50 do 0,99 zł/opak.). Z kolei 9% może pogodzić się z opłatą wynoszącą od 1 do 1,99 zł/opak., a zdaniem 5% powinna ona wynosić co najmniej 2 zł/opak.
Systemy depozytowe na opakowania jednorazowego użytku obowiązują już w 10 państwach na terenie Europy. Korzysta z nich ponad 133 mln osób, czyli średnio co czwarty mieszkaniec Unii Europejskiej.
