Zamiar rozszerzenia prowadzonej działalności lub konieczność dokonania inwestycji przekraczającej możliwości finansowe skłania przedsiębiorców do poszukiwania zewnętrznych źródeł finansowania. Wśród sposobów finansowania wyróżniamy finansowanie kapitałem, gdy przedsiębiorca podejmuje działalność przy współpracy nowych wspólników wnoszących kapitał i ponoszących ryzyko gospodarcze tej działalności lub finansowanie dłużne, gdy zamiarem przedsiębiorcy jest zaciągnięcie zwrotnego zobowiązania wobec podmiotu trzeciego.
Jednym z podstawowych sposobów pozyskania kapitału na prowadzenie działalności jest zaciągnięcie kredytu bankowego. Przedsiębiorca podejmując decyzję o takim sposobie uzyskania potrzebnych mu środków winien w pierwszej kolejności wybrać rodzaj kredytu zależny od jego przeznaczenia. Generalnie kredyty inwestycyjne służą współfinansowaniu konkretnej inwestycji (zakup nieruchomości lub innego środka trwałego), a kredyty obrotowe – bieżącej działalności przedsiębiorcy. Określenie we współpracy z bankiem możliwości spłat kredytu i zdolności kredytowej przedsiębiorcy poprzedza najczęściej szczegółowe negocjacje warunków kredytu, wśród których wyróżnić należy: termin spłaty, wysokość oprocentowania i warunki jego zmian, sposób zabezpieczenia kredytu, wysokość marży i prowizji banku oraz uprawnienia banku dotyczące kontroli wydatkowania kredytu. Z punktu widzenia ponoszonych kosztów kredytu przedsiębiorca winien zwrócić szczególną uwagę na postanowienia dotyczące zasad zmian oprocentowania kredytu, marży banku i prowizji naliczanych przez bank. Niższe w stosunku do ofert konkurencyjnych oprocentowanie niekoniecznie musi być równoznaczne z najtańszym kredytem. Dla porównania całości kosztów kredytu przedsiębiorca winien zwrócić uwagę na prowizję za jego udzielenie i przedterminową spłatę, ale także na dodatkowe opłaty i koszty ponoszone w związku z udzielonym kredytem (np. opłaty za inne produkty bankowe, opłaty za okresowe inspekcje przedmiotu kredytowania). Dopiero zsumowanie łącznych wydatków przedsiębiorcy na obsługę kredytu w okresie kredytowania pozwala na rzetelne porównanie ofert różnych banków. W procesie ubiegania się o kredyt istotną rolę odgrywają zabezpieczenia jego spłaty zaoferowane przez przedsiębiorcę – z zasady lepiej zabezpieczony kredyt będzie dla przedsiębiorcy tańszy, więc większy wysiłek poniesiony w celu jego uzyskania (np. ustanowienie hipoteki) będzie rekompensowany przez niższe koszty finansowania. Przedsiębiorca winien dobrze poznać i zrozumieć ryzyka związane z poszczególnymi rodzajami zabezpieczeń wymaganych przez bank, np. wekslami lub poręczeniami. Szczególnie dużo uwagi powinno się poświęcać analizie przewidzianych w umowie obowiązków kredytobiorcy innych niż dokonywanie spłat, w tym dotyczących przekazywania informacji bankowi oraz postanowieniom uprawniającym bank do wypowiedzenia umowy kredytowej. Zaniedbywanie tych obowiązków naraża przedsiębiorcę na wypowiedzenie umowy, ale przede wszystkim obniża jego wiarygodność powodując, że jest kwalifikowany przez bank jako klient o podwyższonym ryzyku. Niestety, niekiedy zdarza się, że mimo dobrego zaplanowania przeznaczenia kredytu, rezultaty prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności nie pozwalają na terminowe wywiązywanie się z zaciągniętego zobowiązania. W takiej sytuacji należy w pierwszej kolejności skontaktować się z bankiem, podejmując wspólnie próbę znalezienia rozwiązania dogodnego dla obu stron polegającego na zmianie warunków zaciągniętego kredytu. Jeśli bank rozpocznie procedurę windykacji kredytu, na polubowne rozwiązania jest już zazwyczaj za późno.
dr Grzegorz Borowski,
radca prawny
Kancelaria Prawna Borowski i Wspólnicy
