Nadeszło lato, a wraz z nim możemy spodziewać się upalnych dni. Wykonywanie pracy w podwyższonej temperaturze jest uciążliwe dla pracowników i dlatego wiąże się z określonymi obowiązkami po stronie pracodawcy.
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom napoje przy pracach na otwartej przestrzeni, gdy temperatura przekracza 25oC oraz na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28oC.
Pamiętać należy, że ustawodawca nie określa, przez jak długi czas wskazana temperatura ma się utrzymywać, by zaktualizował się powyższy obowiązek pracodawcy. Dlatego przyjmuje się, że pracodawca jest zobowiązany dostarczać zimne napoje zawsze wtedy, gdy temperatura przekroczy 25oC przy pracach na zewnątrz oraz 28oC przy pracy wykonywanej w biurze lub innym pomieszczeniu zamkniętym. W przypadku ewentualnego sporu dotyczącego temperatury w miejscu pracy, to na pracodawcy ciąży obowiązek wykazania, że jej poziom jest niższy od wartości wskazanych powyżej.
W zakresie ilości dostarczanych napojów musi ona zaspokajać potrzeby pracowników. Napoje powinny być dostępne w ciągu całej zmiany roboczej. Ponieważ powyższe świadczenie ma charakter świadczenia w naturze, pracownikom nie przysługuje ekwiwalent pieniężny za napoje.
Warto pamiętać, że niewywiązywanie się z obowiązku dostarczania napojów podczas upałów stanowi wykroczenie opisane w art. 283 § 1 Kodeksu pracy stanowiącego, że kto, będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny (od 1000 zł do 30 000 zł) i może skutkować nałożeniem na pracodawcę grzywny w kwocie do 30 000 zł.
Obok wysokiej temperatury otoczenia uciążliwe dla pracowników może być także słońce wpadające przez okna na stanowisko pracy. W tym zakresie pracownicy mogą domagać się od pracodawcy wyposażenia okien w żaluzje bądź rolety. Zgodnie bowiem z regulacjami zawartymi w Rozporządzeniu w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy okna i świetliki powinny być wyposażone w odpowiednie urządzenia eliminujące nadmierne operowanie promieni słonecznych padających na stanowiska pracy. Ponadto okna i świetliki przeznaczone do wietrzenia pomieszczeń powinny być wyposażone w urządzenia, które pozwalają na ich otwieranie w sposób łatwy i bezpieczny z poziomu podłogi.
Ponadto należy pamiętać, że pracownik może odmówić wykonywania pracy, gdy jej warunki nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stwarzają bezpośrednie zagrożenie jego zdrowia i życia. Takie uprawnienie przyznaje mu art. 210 Kodeksu pracy.
Powyższe obowiązki mają charakter bezwzględnie obowiązujących – w przypadku upałów pracodawca jest jednak uprawniony według własnego uznania do wprowadzania dodatkowych uprawnień dla pracowników, np. odnoszących się do wliczanych do czasu pracy przerw albo do umożliwienia pracy w domu, jeśli jej charakter na to pozwala. Pracodawca może także w czasie upałów zwolnić pracowników z ciążących na nich obowiązków, np. odnoszących się do obowiązkowego ubioru w miejscu pracy.
