Sołtysiński Kawecki & Szlęzak: W ostatnich latach na rynku zaczęło pojawiać się coraz więcej produktów biobójczych, które można znaleźć na półkach nie tylko aptecznych, ale także sklepowych czy drogeryjnych.
W świetle prawa produkty biobójcze należą do kategorii produktów regulowanych, których szczegółowe wymogi są zawarte w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 528/2012 z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie udostępniania na rynku i stosowania produktów biobójczych („Rozporządzenie 528/2012”). Co istotne, przepisy unijne regulują także zasady prowadzenia reklamy tego rodzaju produktów.
Niedawno o produktach biobójczych w kontekście reklamowym wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE)1. Powodem była sprawa zainicjowana na poziomie krajowym w Niemczech przez lokalne stowarzyszenie zwalczania nieuczciwej konkurencji, stroną, której hasło reklamowe zakwestionowano, była jedna z największych sieci niemieckich drogerii.
Warto przypomnieć, jakie produkty należą do kategorii produktów biobójczych. Definicja zawarta w Rozporządzeniu 528/2012 jest szeroka – są to m.in. substancje lub mieszaniny składające z substancji czynnych (jednej lub kilku), której przeznaczeniem „jest niszczenie, odstraszanie, unieszkodliwianie organizmów szkodliwych, zapobieganie ich działaniu lub zwalczanie ich w jakikolwiek sposób inny niż działanie czysto fizyczne lub mechaniczne”.
Co istotne, zgodnie z Rozporządzeniem 528/2012 reklama produktu biobójczego nie może wprowadzać odbiorcy w błąd w odniesieniu do związanego z produktem ryzyka dla zdrowia ludzi, zdrowia zwierząt, dla środowiska lub skuteczności produktu. Dodatkowo w żadnym wypadku reklama produktu biobójczego nie może zawierać zwrotów „produkt biobójczy niskiego ryzyka”, „nietoksyczny”, „nieszkodliwy”, „naturalny”, „przyjazny dla środowiska”, „przyjazny dla zwierząt” ani jakichkolwiek podobnych wskazań.
Etykieta i reklama produktu, który niemiecka drogeria wprowadziła do obrotu, zawierała m.in. oznaczenia takie jak: „ekologiczny uniwersalny środek dezynfekujący o szerokim spektrum działania”, „przyjazny dla skóry”. To ostatni zwrot wzbudził jednak największe kontrowersje.
W ramach oceny sprawy TSUE pochylił się m.in. nad niejednoznacznym pojęciem użytym w Rozporządzeniu 528/2012 w odniesieniu do haseł niedozwolonych do używania w reklamach produktów tj. „jakichkolwiek podobnych wskazań”. Sąd uznał, że zwrot jest szeroki i obejmuje wszelkie wskazania w reklamie produktów biobójczych, „które odnoszą się do tych produktów w sposób mogący wprowadzać użytkownika w błąd, minimalizując to ryzyko, a nawet zaprzeczając jego istnieniu, nie mając przy tym koniecznie charakteru ogólnego”.
Sąd ocenił bezpośrednio hasło „przyjazny dla skóry”. Zgodnie ze stanowiskiem TSUE zwrot ten ma pozytywną konotację unikającą przywołania jakiegokolwiek ryzyka, dlatego też może relatywizować szkodliwe skutki uboczne danego produktu, a nawet sugerować, że produkt może być korzystny dla skóry. Według TSUE ten zwrot wprowadza w błąd, więc niedozwolone jest posługiwanie się nim w reklamie produktu biobójczego.
Jako że reklama produktów biobójczych jest regulowana przepisami Rozporządzenia 528/2012, obowiązującym na poziomie unijnym, regulacje mają zastosowanie do wszystkich państw członkowskich, dlatego wyrok TSUE jest również wskazówką dla polskich przedsiębiorców odnośnie do zwrotów, jakie nie powinny być używane w przypadku tych produktów. Polska Ustawa o produktach biobójczych („UPB”) przewiduje karę grzywny za reklamowanie tego rodzaju produktów w sposób niezgodny z obowiązującymi przepisami.
Obecnie trwają pracę nad nowelizacją polskiej UPB, na ten moment projekt nie przewiduje jednak zmian w zakresie reklamy[2].
[1] Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 20 czerwca 2024 r., sygn.: C-296/23, link: https://sip.lex.pl/#/jurisprudence/523824884/1?directHit=true&directHitQuery=C %E2 %80 %91296 %2F23.
[2] Projekt ustawy o zmianie ustawy o produktach biobójczych, link: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12387250/katalog/13070308#13070308.
