Przepisy prawa wprost nie nakładają na pracodawcę obowiązku skierowania każdego pracownika na dodatkowe badania psychologiczne (tzw. psychotesty) w przypadku korzystania przez niego z samochodu służbowego lub samochodu prywatnego do celów służbowych.
Ustawa o transporcie drogowym przewiduje takowy wymóg jedynie w przypadku kierowców zawodowych prowadzących pojazdy o masie przekraczającej 3,5 tony. W kodeksie pracy wskazuje się, że każdy pracownik podlega badaniom profilaktycznym. Pracodawca natomiast nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Wstępne, okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. Z powyższego wynika, iż to pracodawca zobowiązany jest do skierowania pracownika na stosowne badania profilaktyczne.
Gdy pracownik w ramach swoich obowiązków będzie kierował samochodem służbowym lub prywatnym do celów służbowych, takie informacje pracodawca zobowiązany jest zawrzeć w skierowaniu na badania. Jeżeli pracownik zatrudniony u pracodawcy nie będzie prowadził samochodu w ramach swoich obowiązków, taka informacja w skierowaniu po prostu się nie znajdzie. Nie ma podstaw do ustalania przez lekarza medycyny pracy braku przeciwskazań do prowadzenia pojazdów przez określonego pracownika, skoro nie będzie to miało faktycznie miejsca.
W skierowaniu na badania lekarskie pracodawca powinien dokładnie opisać sposób korzystania przez niego z samochodu – czy pracownik wykorzystuje go codziennie, kilka razy w miesiącu, sporadycznie, na jakich dystansach, czy w ramach prowadzenia pojazdu przewozi z sobą również innych współpracowników.
Na podstawie informacji przekazanych przez pracodawcę w dokumencie skierowania, lekarz medycyny pracy zleca przeprowadzenie pracownikowi określonych badań. W tym kontekście należy zatem wziąć pod uwagę także regulacje prawne kierowane do tej grupy lekarzy. Lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne korzysta z zaleceń dotyczących postępowania lekarskiego w stosunku do pracowników poddanych określonym narażeniom, upowszechnianych przez instytuty badawcze w dziedzinie medycyny pracy. Zgodnie z wytycznymi Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi z dnia 19 listopada 2018 roku, informacja o kierowaniu pojazdem jest wskazówką dla lekarza medycyny pracy, że pracownik będzie wykonywał czynności „wymagające pełnej sprawności psychoruchowej”. Zatem traktowany będzie, zgodnie z wytycznymi, jak kierowca zawodowy, wykonujący transport drogowy. Lekarz medycyny pracy może zatem skierować pracownika na ogólne badania okulistyczne i neurologiczne oraz psychotesty.
Można zatem uznać, że przeprowadzenie u pracownika dodatkowych badań psychologicznych to ostatecznie decyzja, którą musi samodzielnie podjąć pracodawca. Pamiętać tylko należy, iż pracodawca zawsze powinien mieć na względzie bezpieczeństwo i życie pracownika. Warto podkreślić, iż pracodawca ma obowiązek przechowywania w aktach osobowych pracownika nie tylko orzeczeń lekarskich z badań wstępnych, okresowych i kontrolnych, ale również skierowań na te badania. W razie kontroli ze strony Państwowej Inspekcji Pracy, inspektor ma prawo nakazać odsunięcie pracownika od obowiązków, które są związane z kierowaniem pojazdem, do czasu uzupełnienia badań profilaktycznych, jeżeli zostanie stwierdzone, że nie posiada on kompletu wymaganych badań.
autor: Tomasz Lisewski
Przeczytaj także: Zmiany w akcyzie – elektronizacja ewidencji
