Pierwsza połowa 2020 roku obfitowała w szereg zewnętrznych wyzwań dla kategorii nikotynowych: styczniowa podwyżka akcyzy, koronawirus, wreszcie zakaz sprzedaży produktów mentolowych od 20 maja. Szczególnie ostatnie dwa, nakładając się w czasie, istotnie wpłynęły na dynamiczne zmiany zwyczajów zakupowych i profil koszyka. Potencjalnie mniej okazji do palenia ze względu na kwarantannę, zauważalne implikacje zamkniętych granic na sprzedaż na obszarach przygranicznych, selektywnie zamknięte sklepy (szczególnie sieciowe) i w konsekwencji przesunięcie wag sprzedaży w kierunku mniejszych miejscowości, znalazły odzwierciedlenie w spadku wolumenu papierosów w okresie marzec-maj o ok.6% (w porównaniu z 2019 r.), w dużej mierze skompensowanym jednak przez kategorię tytoniu do palenia i segmenty nowatorskich rozwiązań.
W okresie bezpośrednio poprzedzającym zakaz sprzedaży produktów mentolowych, dla wycofywanych segmentów papierosów wyraźnie spotęgowana została ogólna tendencja obserwowana od początku epidemii związana z kupowaniem na zapas. Koszyki z papierosami mentolowymi i z kapsułkami w każdym kolejnym tygodniu biły rekordy wartości, przy średniej wielkości jednorazowego zakupu papierosów na poziomie nawet niemal dwukrotnie wyższym niż w okresach wcześniejszych, co w kierunkowo stabilnej pod względem zachowań kategorii było zjawiskiem wcześniej niespotykanym w tej skali. Jeszcze ciekawszy był profil transakcji, gdzie niemal 70% wartości sprzedaży wycofywanych segmentów dostarczyły transakcje z dwoma lub więcej paczkami papierosów (a niemal 1/3 w transakcjach z sześcioma lub więcej paczkami!).
Największa od lat rewolucja w kategorii (w której nawet 30% shopperów z dnia na dzień zostało pozbawionych swojego dotychczas preferowanego typu papierosów) przyniosła multum opcji przygotowanych przez głównych producentów tytoniowych. Kategoria papierosów zyskała szereg – lekkich pod względem mocy – nowości, funkcjonujących jako zupełnie nowe warianty lub w wersji maksymalnie ułatwiającej migrację shopperów, nawet z zachowaniem nazwy i kodu kreskowego dotychczasowych wariantów mentolowych i z kapsułkami. Swój już dynamiczny rozwój przyspieszyły segmenty wkładów do podgrzewaczy tytoniu (w tym śmielej pojawiające się warianty z kapsułkami) oraz pody do elektronicznych papierosów. W ostatnich tygodniach pojawiły się też i szybko zyskują na popularności nieobjęte zakazem cygaretki z kapsułkami (dodatkowo atrakcyjne do testowania ze względu na legalną możliwość zakupu nie tylko paczek, ale i pojedynczych sztuk) oraz karty aromatyzujące – umożliwiające osiągnięcie indywidualnie preferowanego poziomu mentolizacji regularnych papierosów, poprzez umieszczenie karty wewnątrz paczki przez odpowiednio długi czas.
Wszystkie wspomniane rozwiązania niezwykle szybko osiągnęły skalę wartości sprzedaży liczoną w milionach złotych, natomiast mimo wszystko głównym zwycięzcą pomentolowej batalii w pierwszych dniach po zakazie pozostają najpopularniejsze od dłuższego czasu warianty regularnych papierosów, które bezpośrednim następcom wycofanych segmentów pozostawiły póki co niewiele ponad 10% wagi kategorii papierosów. To jednak prawdopodobnie nie koniec tegorocznych dynamicznych zmian dla kategorii nikotynowych, jako że przed nami wprowadzenie akcyzy na wyroby nowatorskie i płyny do elektronicznych papierosów.
Autor: Dominik Ornat, CMR
