Kampania cukrownicza 2024/2025 rozpoczęła się 22 sierpnia 2024 roku, a zakończenie krojenia buraków cukrowych miało miejsce 3 lutego 2025 roku. Średni czas trwania kampanii wyniósł 135 dni, co jest wynikiem zbliżonym do zeszłorocznego. Plony w omawianej kampanii wyniosły średnio 67,19 ton z hektara. Jest to wynik o 5 % lepszy niż w zeszłym roku. W zakończonej niedawno kampanii producenci cukru podpisali umowy na uprawę i dostawę buraków cukrowych z 26.126 rolnikami, od których zakupili 18.430.271 ton buraków. W ramach kampanii 2024/2025 wyprodukowano 2.577.822 ton cukru. Jest to najwyższy wynik w historii branży cukrowniczej w Polsce.
Warunki pogodowe
Stosunkowo wysokie temperatury powietrza, umiarkowane opady i ogrzanie gleby do temperatury przekraczającej 5˚C w marcu umożliwiły rozpoczęcie upraw przedsiewnych i siewów jeszcze przed połową miesiąca. W niektórych regionach miały miejsce większe ilości opadów w trakcie siewów w porównaniu z poprzednimi latami. Lokalne intensywne opady oraz spadki temperatur wydłużyły okres siewów i przełożyły się również na ilość przesiewów z tytułu zaskorupień oraz uszkodzeń mrozowych. Znaczące przymrozki w części kraju, nawet do -7°C, wystąpiły pod koniec kwietnia. Nie spowodowały jednak znaczących uszkodzeń buraków.
Warunki meteorologiczne w okresie wegetacji buraków należy uznać ogólnie za sprzyjające rozwojowi roślin. Średnie temperatury miesięczne w okresie kwiecień – wrzesień były wyższe od średnich wieloletnich. W niektórych regionach w kwietniu nastąpiło załamanie pogody z wyraźnym obniżeniem temperatur względem średniej wieloletniej oraz nocnymi spadkami temperatur poniżej 0˚C. Wysokie temperatury w lipcu i sierpniu oraz występujące w tym okresie opady sprzyjały wegetacji buraków, ale i dynamicznemu rozwojowi chorób grzybowych. Czasami deficyt opadów wystąpił w okresie przypadającym na wykonywanie zabiegów herbicydowych, co wpływało na ich skuteczność prowadzonej ochrony. Ponadto opady często miały charakter nawalny o lokalnym zasięgu, powodując zalania i zamulenia plantacji oraz uszkodzenia w skutek gradobić. Warunki panujące na niektórych plantacjach były bardzo korzystne do rozwoju chwościka. Nastąpiła bardzo silna presja ze strony tej choroby na przełomie sierpnia i września przy średniej skuteczności zabiegów fungicydowych.
W wielu regionach kraju warunki pogodowe podczas zbioru buraków były dobre. W okresie tym nie występowały opady na tyle intensywne i długotrwałe by uniemożliwić kopanie i proces odbioru surowca z plantacji. Podczas zbiorów oraz odbioru surowca utrzymywały się dodatnie temperatury. Nie występowały drastyczne wahania temperatur z okresami silnych mrozów, które mogłyby utrudnić zbiór oraz obniżyć jakość przerobową składowanych na pryzmach korzeni. W niektórych regionach miały miejsce intensywne opady (szczególnie na Śląsku) lub z drugiej strony bardzo suche warunki, utrudniające zbiory. Lokalnie miały miejsce okresowe zalania. Nie było okresów silnych mrozów i dużej pokrywy śnieżnej. Wykopywany surowiec miał niższe zanieczyszczenie w porównaniu do roku 2023.
Warunki uprawy
Pierwsze siewy rozpoczęły się w połowie marca. W niektórych rejonach zakończyły się w połowie kwietnia. W innych opady i spadki temperatur wydłużyły siewy do pierwszych dni maja. Przesiewy były spowodowane głównie przez zamulenia i zaskorupienia gleby, uszkodzenia mrozowe, działanie szarka komośnika, zawiania i wycięcia siewek.
Dobre uwilgotnienie i ogrzanie gleb sprzyjało równomiernym i szybkim wschodom buraków. Lokalnie intensywne opady deszczu oraz duży zapas wody z opadów zimowych utrudniał właściwe przygotowanie części pól pod zasiewy, co skutkowało powstawaniem zaskorupień i wydłużonymi piętrowymi wschodami, a w ostateczności koniecznością przesiewów. W początkowych fazach wzrostu buraki były silnie atakowane przez szkodniki takie jak: pchełki, mszyce i szarek komośnik. Warunki wegetacji w pierwszej części sezonu sprzyjały szybkiemu wzrostowi buraków, które na większości plantacji zwierały międzyrzędzia do połowy czerwca. Od maja do połowy września występowały okresowo niedobory wody, ale objawy suszy były widoczne tylko krótkotrwale na niewielkich obszarach. Na przełomie czerwca i lipca obserwowano naloty skośnika buraczaka oraz pierwsze objawy występowania chwościka na plantacjach. Lipcowe i sierpniowe opady, które wystąpiły w większości rejonów plantacyjnych sprzyjały przybieraniu masy korzeni oraz umożliwiły odbudowę aparatów liściowych w rejonach, których opady wcześniej nie występowały w dostatecznej ilości. Od opadów z połowy września wilgotność gleby była wysoka, co przy braku wyraźnego ochłodzenia przedłużało okres wegetacji. Takie warunki sprzyjały wzrostowi masy, ale nie zwiększaniu polaryzacji.
Na początku wegetacji występowało znaczne nasilenie szkodników wczesnych faz rozwojowych (pchełka, mszyca, szarek), w późniejszym okresie śmietka i lokalnie skośnik. Spowodowało to duże zużycie insektycydów. Zwykle stosowano minimum dwa zabiegi insektycydami. Używano preparatów opartych między innymi o następujące substancje aktywne: acetamipryd, deltametryna, flonikamid, taufluwalinat. Skuteczna walka z zachwaszczeniem wymagała przeważnie wykonania 3-4 zabiegów przeciwko chwastom dwuliściennym oraz opcjonalnie jednego przeciwko jednoliściennym. Ochronę herbicydową prowadzono z wykorzystaniem pełnego spektrum dostępnych substancji aktywnych (po raz ostatni triflusulfuron metylu), wspomaganych adiuwantami podnoszącymi skuteczność zabiegów. Buraki uprawiane w technologii Conviso Smart były chronione herbicydem Conviso One. Chwościk początkowo rozwijał się wolno, jednak od końca lipca warunki pogodowe spowodowały, że presja chwościka była wyjątkowo duża. Zwykle wykonywano dwa lub trzy zabiegi fungicydami. Do ochrony przed chwościkiem wykorzystywano preparaty posiadające w składzie substancje aktywne, takie jak: azoksystrobina, fenpropidyna difenkonazol, tetrakonazol, mefentriflukonazol. Lokalnie konieczne było stosowanie fenpiroksymatu – jedynej substancji aktywnej dopuszczonej do zwalczanie przędziorka chmielowca w buraku cukrowym.
W czerwcu wystąpiła silna presja ze strony chwościka burakowego na południu i wschodzie kraju. W lipcu zaatakowane plantacje obserwowano już prawie we wszystkich regionach kraju. Bardzo sina presja chorób grzybowych liści wystąpiła w drugiej połowie sierpnia oraz w wrześniu. Część plantacji niestety z tytułu porażenia odbudowywała nową rozetę liściową. Brak nadmiaru wody w glebie w lecie spowodował, że choroby korzeni występowały w minimalnym nasileniu. Dopiero po wrześniowych opadach, w niektórych rejonach występowały podtopienia co powodowało nasilenie chorób korzeni.
źródło: Związek Producentów Cukru w Polsce
oprac.: K. Walkowiak
fot.: Bigstock
