Warszawa stała się prawdziwą stolicą międzynarodowego biznesu spożywczego, za sprawą Międzynarodowych Targów Żywności i Napojów WorldFood Warsaw. W wystawie udział bierze 250 firm z 25 krajów świata, a także wielu zwiedzających i ekspertów z branży.
W uroczystym otwarciu targów uczestniczył Wiceminister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Zbigniew Babalski, Prezes Agencji Rynku Rolnego Łukasz Hołubowski, Poseł do Parlamentu Europejskiego Czesław Siekierski oraz organizatorzy – Dyrektor targów Agnieszka Szpaderska oraz Anatoly Sushin – Dyrektor sektora żywności i opakowań w Grupie ITE Anatoly Sushon.
Wszyscy uczestnicy otwarcia zgodnie podkreślali, że polski sektor rolno-spożywczy ma ogromny potencjał produkcyjny i eksportowy. Targi, takie jak WorldFood, służą nawiązywaniu kontaktów biznesowych i zdobywaniu nowych partnerów i rynków zbytu.
Karuzela podatkowa
Tematyka eksportowa była poruszana przez cały pierwszy dzień wystawy. Pierwsza dyskusja dotycząca karuzeli podatkowej dotykającej sektor spożywczy została zorganizowana przez Kancelarię Brokerską Asysta z udziałem: Tomasza Kassela z PricewaterhouseCoopers, Adama Zdanowskiego z ZM Wierzejki, Sławomira Pawłowskiego z CSU Słowianka oraz moderatora – Pawła Ochwata z Kancelarii Brokerskiej ASYSTA.
Tomasz Kassel z firmy doradczej PricewaterhouseCoopers omówił mechanizmy działania tzw. karuzeli podatkowej służącej wyłudzeniu podatku VAT. Proceder polega na przeprowadzeniu transakcji sprzedaży tego samego towaru pomiędzy podmiotami działającymi w różnych krajach i wykorzystaniu prawa do zwrotu podatku VAT przy jednoczesnym zaniechaniu płatności podatku należnego. Problem polega na tym, że w łańcuchu transakcji z udziałem przestępczych – specjalnie przygotowanych prawnie firm, włączane mogą być podmioty działające legalnie. W ten sposób przestępcy wydłużają łańcuszek uczestników karuzeli, co służy maskowaniu procederu. Inwencja przestępców sprawia, iż żadnej branży nie można uznać jako wolnej od tego ryzyka. O ile początkowo wiązano je głównie z obrotem paliwem czy stalą, o tyle dzisiaj wiemy, iż podobnie można wykorzystać olej jadalny, cukier czy nawet półtusze wieprzowe.
Paweł Ochwat z Kancelarii Brokerskiej ASYSTA zauważył, iż w przypadku ujawnienia karuzeli vatowskiej bezpośrednią siłą niszczącą biznes uczciwego przedsiębiorcy nie są żywioły lub niewypłacalność kontrahenta, lecz sankcje ze strony organów skarbowych. Przestępcza firma-słup napędzająca karuzelę nie zapłaciła podatku i rozpłynęła się we mgle, a straty fiskusa wyrównać musi z nawiązką uczciwy – choć może nie dość czujny – podatnik, który pozostaje jedynym dostępnym celem dla skarbówki.
Czy przedsiębiorstwo jest w stanie skutecznie zabezpieczyć się przed ryzykiem wplątania w karuzelę? Z pewnością można zmniejszyć ryzyko. Tomasz Kassel wskazał na możliwość wprowadzenia zestawu specjalnie dedykowanych procedur wewnętrznych. Sławomir Pawłowski – Prezes Spółdzielni SŁOWIANKA – podzielił się spostrzeżeniem dotyczącym wykorzystania ubezpieczeń transakcji eksportowych. Tego typu ubezpieczenia nie chronią bezpośrednio przed skutkami uwikłania w karuzelę, jednak stanowić mogą skuteczną barierę dla przestępców. Ubezpieczeniowe bazy danych mogą dostarczyć sygnałów ostrzegawczych na podstawie historii podmiotu działającego za granicą. Z kolei w przypadku firm o krótkiej historii ich marionetkowe zarządy nie są chętne do weryfikacji ubezpieczeniowej.
Adam Zdanowski z ZM Wierzejki zwrócił uwagę na relacje z organami skarbowymi. Z punktu widzenia rzetelnego przedsiębiorcy trudna do zaakceptowania jest praktyka, w której nie obowiązuje domniemanie niewinności. Pozostaje mieć nadzieję, że nastawienie służb państwowych do przedsiębiorców zmieniało się będzie na bardziej partnerskie. Ciekawych doświadczeń dostarczyła prowadzona z sukcesem działalność ZM Wierzejki na rynku brytyjskim.
Bariery pozataryfowe
Druga dyskusja poświęcona była barierom ograniczającym eksport rolno-spożywczy, a jej organizatorem była Polska Federacja Producentów Żywności. Jej uczestnikami byli: Dyrektor Generalny Fundacji Polskiego Godła Promocyjnego Teraz Polska Andrzej Czernek, Poseł do Parlamentu Europejskiego Czesław Siekierski, Prezes Związku Polskie Mięso Witold Choiński oraz Prezes Stowarzyszenia Polska Wódka Andrzej Szumowski, zaś moderatorem była Michalina Szczepańska z Pulsu Biznesu. Według ekspertów istnieje kilka sposobów przeciwdziałania bądź ograniczania funkcjonowania barier pozataryfowych. Jednym z nich są szeroko pojmowane działania informacyjne i rozwiązania prawne. Europoseł Siekierski podkreślił, że za politykę handlową UE odpowiada Komisja Europejska i to ona powinna interweniować na rynku, a każda ze stron traci na podejściu: jak oni nam, tak my im. Prezes Związku Polskie Mięso Witold Choiński zaznaczył, że potrzeba zdecydowanej reakcji ze strony Komisji Europejskiej. „Bez silnych działań protekcjonizm będzie rósł. Niezbędne są stanowcze i szybkie reakcje tak jak w przypadku innych kryzysów wewnątrz Wspólnoty”.
Kolejną z metod walki z barierami ograniczającymi eksport jest promocja, zarówno na rynku krajowym, unijnym, jak również w krajach trzecich. „Najsilniejsze bariery, jakie panują obecnie dotyczą mentalności i stereotypów, którymi kierują się konsumenci. Fundacja Teraz Polska od początku swojej działalności pokazuje, że polskie produkty są tak samo dobre jak zagraniczne” – poinformował Andrzej Czernek.
Z kolei Prezes Andrzej Szumowski dodał, że potrzebujemy wizji i strategii spójnej promocji. „Ceny żywności na świecie spadają, więc z pewnością będzie się nasilać konkurencja i bariery hamujące handel zagraniczny. Powinniśmy być na to przygotowani. Również w kwestii działań promocyjnych, które powinny być oparte na promocji kategorii produktów, a nie ich marek”.
Według ekspertów ważny jest również patriotyzm konsumencki, który zdecydowanie różni się od nacjonalizmu konsumenckiego. Nie powinniśmy mówić, że produkty zagraniczne są gorsze. Ale stale należy podkreślać, że kupując polską żywność wspieramy polską gospodarkę. Przykładem dobrze pojmowanego patriotyzmu konsumenckiego są Wielka Brytania czy Niemcy.
Branża mięsna eksportem stoi
Ostatni panel dyskusyjny pierwszego dnia targów został zorganizowany przez Unię Producentów i Pracodawców Przemysłu Mięsnego. Jego uczestnikami byli: Prezes UPEMI Wiesław Różański, Prezes Krajowej Rady Drobiarstwa Rajmund Paczkowski, Marek Czerniej z Food Service oraz Adam Zdanowski z ZM Wierzejki.
Eksperci określili priorytety i wyzwania, jakie czekają sektor mięsny w Polsce. Z pewnością jednym z poważniejszych problemów jest rosyjskie embargo. „Ten rynek od zawsze był nisko opłacany i bardzo ryzykowny politycznie. Ale embargo rosyjskie spowodowało kipiącą europejską konkurencję” – poinformował Adam Zdanowski.
Obecnie bodaj największym problemem branży jest występujący na wschodzie kraju problem związany z wirusem ASF. Branża nie jest w tej kwestii zjednoczona. Przedstawiciele firm zlokalizowanych na zachodzie kraju liczą, że wirus afrykańskiego pomoru świń i jego konsekwencje wyeliminują konkurencję ze wschodniej części kraju. „ASF spowodował zamknięcie wielu rynków dla polskiej branży mięsnej. A trzeba pamiętać, że jesteśmy uzależnieni od eksportu. Musimy być elastyczni, szukać nowych rynków zbytu. Choć w tym momencie sektor wieprzowiny jest w katastrofalnej sytuacji” – dodał Marek Czerniej z Food Service.
W przeciwieństwie do producentów wieprzowiny, sektor drobiu od wejścia Polski do UE stale się rozwija. „Dynamika wzrostu produkcji z roku na rok wynosiła około 10%, jesteśmy europejskim liderem w branży. W 2004 r. eksport stanowił 16% polskiej produkcji, a dziś jest to 42%. Bardzo wysokie jest również spożycie drobiu w kraju – wynosi około 30 kg rocznie na osobę” – poinformował Rajmund Paczkowski, Prezes KRD IG.
Wiesław Różański, Prezes UPEMI podkreślił, że ogromne znaczenie dla branży mięsnej ma promocja. „Bez działań promujących polskie mięso nie jesteśmy w stanie się rozwijać. UPEMI prowadzi wiele tego typu działań. Jedna z naszych kampanii prowadzona jest na rynku USA – jednym z nielicznych krajów, który zezwala eksport wieprzowiny i akceptuje zasadę regionalizacji produkcji związaną z występowaniem na wschodzie kraju ognisk wirusa ASF. Dzięki naszym działaniom eksport na wiele rynków, w tym do USA znacząco rośnie”.
Międzynarodowe Targi Żywności i Napojów WorldFood Warsaw potrwają do 21 kwietnia. Na wystawców i zwiedzających czeka jeszcze wiele ciekawych paneli tematycznych i dyskusji.
