Przedsiębiorstwa rodzinne w Polsce są znaczącym eksporterem i pracodawcą. Podobnie jak pozostałe firmy borykają się z rosnącymi kosztami pracy czy zmianami podatkowymi, ale głównym wyzwaniem jest dla nich sukcesja pokoleniowa. Założyciele firm w okresie transformacji lat 90. zbliżają się do momentu, kiedy będą przekazywać biznesy swoim następcom. Dlatego też potrzebują stabilnych ram prawnych, które będą im to umożliwiać.
– Firmy rodzinne w polskiej gospodarce stanowią ponad 30% wszystkich małych i średnich przedsiębiorstw. Trochę więcej w grupie mikro- i trochę mniej w grupie dużych firm, ale z pewnością jest to istotna populacja przedsiębiorstw w Polsce – podkreśla w rozmowie z agencją informacyjną Newseria Biznes dr hab. Krzysztof Safin, profesor Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu, dyrektor Centrum Biznesu Rodzinnego.
W Polsce ponad 2,3 mln działających firm jest własnością prywatną, z czego 828 tys. deklaruje, że są przedsiębiorstwami rodzinnymi – wynika z raportu Grant Thornton „Rodzinny biznes na Giełdzie”. Co istotne, gros właścicieli i zarządzających przedsiębiorstwami nie jest świadomych rodzinnego charakteru swojego biznesu albo nie identyfikują swojej działalności jako rodzinnej – szacuje się, że te stanowią aż 2,1 mln przedsiębiorstw. Podobne wnioski płyną z badań Instytutu Biznesu Rodzinnego, które pokazują, że w Polsce 92% to firmy potencjalnie rodzinne (własność jest w rękach osoby lub rodziny), lecz tylko 36%. się za takie uważa.
Jak podkreśla ekspert wrocławskiej WSB, ta grupa przedsiębiorstw ma istotny udział w tworzeniu polskiego PKB, jest znaczącym eksporterem i pracodawcą oraz zapewnia istotne wpływy do budżetu państwa.
– Przedsiębiorstwa rodzinne to jest sól gospodarki rynkowej, podstawowa grupa firm. Te przedsiębiorstwa powstają tam, gdzie jest potrzeba i pomysł, gdzie próbuje się rodzinne pomysły przerodzić w biznes – mówi wykładowca WSB. – Wyzwania, które stoją przed firmami rodzinnymi w Polsce, są nieco inne niż dla ogółu przedsiębiorstw. Te podstawowe wiążą się z problemem sukcesji, która stanowi dla nich rzeczywisty problem – jak przekazać majątki, władzę i wartości, które tworzyły pokolenia.
Według danych Grant Thornton w latach 1989–1992 rokrocznie powstawało w Polsce ponad 600 tys. firm prywatnych. Pierwsze firmy rodzinne nadal funkcjonują w gospodarce. Potwierdza to też badanie Bisnode na zlecenie Fundacji Firmy Rodzinne. Według niego prawie 60% firm prywatnych założonych w 1989 roku z powodzeniem działa do dziś.
Ich założyciele zbliżają się do momentu, kiedy będą przekazywać funkcje operacyjne swoim następcom, co oznacza, że polskie firmy rodzinne czeka fala sukcesji pokoleniowej. Z „Barometru firm rodzinnych” KPMG wynika, że 82% właścicieli firm rodzinnych rozważa przekazanie własności firmy następnemu pokoleniu.
– Nie mamy dobrych wzorców, jak to robić. Nie wiemy, w jaki sposób docierać do młodych pokoleń, nie mamy odpowiednich modeli prawnych, finansowych i podatkowych. Z tego wynikają określone perturbacje i problemy – mówi dr hab. Krzysztof Safin. – Innym wyzwaniem sukcesyjnym jest to, że właściciele próbują jak najpóźniej przekazywać swoją władzę. W dalszym ciągu uważają swoje dzieci – mimo że mają po 40 lat – za niedostatecznie przygotowane i sądzą, że bez nich przedsiębiorstwa nie przetrwają. Narażają tym swoje firmy na perturbacje, a sukcesorów na pewien dyskomfort psychiczny.
Firmy rodzinne, podobnie jak pozostałe przedsiębiorstwa, borykają się z rosnącymi kosztami pracy, niedoborem pracowników, zmianami podatkowymi czy niestabilnym prawodawstwem, które przekłada się na ich niechęć do inwestowania. Oprócz rozwiązania tych problemów firmy rodzinne potrzebują też stabilnych ram prawnych, które będą im umożliwiać sprawne przekazanie biznesu kolejnemu pokoleniu. To istotne zwłaszcza w odniesieniu do najmniejszych mikroprzedsiębiorstw czy indywidualnej działalności gospodarczej.
Źródło: Newseria Biznes
Foto: shutterstock.com
