Federacja Przedsiębiorców Polskich oraz Centrum Analiz Legislacyjnych i Polityki Ekonomicznej (CALPE) wskazują, że Zielona Księga zatorów płatniczych, opracowana przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, to pierwszy krok w kierunku rozwiązania obecnych problemów przedsiębiorców. Proponowane skrócenie terminów zapłaty do 30 lub 60 dni w zamówieniach publicznych jest jak najbardziej zasadne, jednak katalog propozycji powinien być uzupełniony o rozwiązanie wprowadzające odpowiedzialność osób podejmujących decyzje w podmiocie publicznym za naruszenie terminów zapłaty. Celowe jest też ograniczenie możliwości odmowy zgody na cesję wierzytelności.
Dokument proponuje kary za narzucanie zbyt długich terminów zapłaty. To słuszne rozwiązanie, ale tylko jako uzupełnienie przepisów cywilnoprawnych. Kary nie powinny zastępować instrumentów właściwych stosunkom handlowym. Ponadto po upływie terminu zapłaty wykonawca powinien mieć swobodę dysponowania swoim prawem, przynajmniej w zakresie należności głównej wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie i rekompensatą przewidzianą w ustawie.
Punktem wyjścia do oceny obowiązujących przepisów ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych powinna być ich skuteczność. FPP i CALPE wskazują, że jest ona niska, dlatego nie wolno rezygnować z prób jej korekty. Zmiany rozwiązań wchodzących w zakres tej ustawy, które wykraczają poza pierwowzór unijny (dyrektywę 2011/78/WE), przyjęły także np. Holandia, Francja i Irlandia.
Wydłużanie terminów płatności jest bolesną praktyką na rynku zamówień publicznych, gdzie ustawa jasno określa dopuszczalny okres na zapłatę należności (60 dni). Przykładem może być zawieranie w SIWZ zapisów, które określają ponad 60 dni, jako czas na zapłatę przez zamawiającego. Federacja Przedsiębiorców Polskich – w oparciu o raport „Niewłaściwe stosowanie wybranych klauzul umownych i dokumentów przez zamawiających w ochronie zdrowia” – sygnalizuje również, że termin płatności bywa jedynie pozornym kryterium podczas oceny ofert, gdyż w praktyce nagminnie nie jest przestrzegany.
Fot. Shutterstock.com
