Specjalnie dla Czytelników “Poradnika Handlowca” dr Artur Kłopotowski: W Polskim systemie prawa (aktualnie w ustawie Prawo przedsiębiorców) funkcjonuje nakaz dokonywania płatności pomiędzy przedsiębiorcami za pośrednictwem rachunku bankowego powyżej kwoty 15.000 zł. Dyspozycja ta odnosi się zarówno do dokonywania, jak i przyjmowania płatności pomiędzy przedsiębiorcami w ramach czynności związanych z działalnością gospodarczą. Tym samym dotyczy wyłącznie tzw. czynności B2B – business to business.
Kwestia transakcji pomiędzy przedsiębiorcami, a konsumentami też jest w ostatnim czasie przedmiotem normowania, jednak po raz kolejny przesuwanym w czasie. Co bardzo istotne, wartość transakcji przekraczająca 15.000 zł lub jej równowartość w złotych zawiera w sobie kwotę podatku VAT oraz nie jest uzależniona od liczby wynikających z niej płatności. Przykładowo, jeżeli w ramach umowy X, przedsiębiorca A sprzedaje przedsiębiorcy B towar za kwotę 12.500 zł netto (brutto 15.375 zł) i umawiają się na płatność w 3 ratach, to taka transakcja nie może zostać przeprowadzona w formie gotówkowej. W ramach „Polskiego Ładu” omawiany limit płatności miał zostać zmniejszony od 1 stycznia 2022 r. do kwoty 8.000 zł, przepis ten miał być następnie przesunięty w czasie o rok. Na chwilę obecną nastąpiło jego kolejne odroczenie na dzień 1 stycznia 2024 r. Czas pokaże, czy, kiedy i w jakiej kwocie nastąpi zmiana obecnego limitu.
Regulacje podatkowe
W ustawach PIT, CIT, VAT wprowadzono regulacje czy to referujące do przepisów prawa gospodarczego, czy to bezpośrednio do kwoty 15.000 zł, nakładające na przedsiębiorców negatywne konsekwencje związane z dokonywaniem płatności gotówkowych za transakcje powyżej omawianej kwoty. W przepisach dotyczących podatków dochodowych, dokonanie płatności w formie gotówkowej powyżej limitu, skutkować będzie brakiem możliwości zaliczenia takiego wydatku do kosztów uzyskania przychodów. Powyższe dokonywać się będzie pomimo faktu, iż tego rodzaju wydatek mieści się w katalogu wydatków, uprawniających do uznania go za koszty uzyskania przychodów. W przypadku zaliczenia jednak takiego wydatku do kosztów podatnicy zobligowani są zmniejszyć swoje koszty podatkowe o taką kwotę lub w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów zwiększyć przychody. Dokonać tego powinni w miesiącu, w którym zapłacili innemu przedsiębiorcy wynagrodzenia za usługę lub towar z pominięciem rachunku bankowego. Regulacje te dotyczą również nabycia środków trwałych lub ich wytworzenia albo nabycia lub wytworzenia wartości niematerialnych i prawnych.
Ministerstwo Finansów potrzebę wprowadzenia powyższych zmian uzasadniło tym, że w rzeczywistym obrocie gospodarczym, m.in. ze względu na bezpieczeństwo stron transakcji, przedsiębiorcy nie dokonują płatności gotówkowych o wartości zbliżonej do kwoty limitu wynoszącej wówczas, w 2017 r., 15 tys. euro. Intencją Ministerstwa była również chęć przeciwstawienia się wystawianiu faktur gotówkowych za czynności lub dostawy, które w rzeczywistości nie miały miejsca. W przypadku podatku VAT, limit 15.000 zł występuje m.in. w regulacjach dotyczących mechanizmu podzielonej płatności, gdzie pierwotnie ustawodawca nakazywał stosować podzieloną płatność w stosunku do wszystkich rodzajów transakcji nią objętych, a dopiero w dalszym etapie wprowadził odniesienie się do limitu z Prawa przedsiębiorców, zamienionego ostatecznie na literalne przywołanie kwoty 15.000 zł
