Miesięczny Indeks Koniunktury Polskiego Instytutu Ekonomicznego i Banku Gospodarstwa Krajowego wzrósł do poziomu 97,4 pkt. tj. o 3,0 pkt. w porównaniu z grudniem i 7,7 pkt. w porównaniu z listopadem ubiegłego roku. Nadal jednak styczeń jest szóstym kolejnym miesiącem, w którym odczyt MIK jest poniżej poziomu neutralnego (100,0). To wyraz odczuwanej przez przedsiębiorców niepewności warunków gospodarczych dla prowadzenia biznesu.
Styczniowy MIK jest niższy o 12,6 pkt. niż ubiegłoroczny odczyt w styczniu, w którym jego wartość (110,0 pkt.) była powyżej poziomu neutralnego, co oznaczało przewagę nastrojów pozytywnych. Przewaga pozytywnych ocen przedsiębiorców w styczniu dotyczyła jedynie dwóch komponentu, tj. wynagrodzeniach i płynności finansowej. W pozostałych pięciu komponentach (wartość sprzedaży, nowe zamówienia, zatrudnienie, moce produkcyjne, inwestycje) wartości MIK są poniżej poziomu neutralnego.
– Obserwowany w styczniu wzrost pozytywnych ocen w obszarze wynagrodzeń jest spowodowany wprowadzeniem od stycznia br. wyższej płacy minimalnej oraz utrzymywaniem się presji płacowej w związku z inflacją. Wzrost wskaźnika płynności finansowej wynika natomiast z działań optymalizujących koszty i podnoszenia przez firmy cen na własne wyroby. W pozostałych komponentach MIK przeważają oceny poniżej poziomu neutralnego. Najniższa jest dla inwestycji (73,1 pkt.) i nowych zamówień (79,3 pkt.). Korzystnym zjawiskiem jest poprawa m/m wartości prawie wszystkich komponentów, najbardziej płynności finansowej (+6,6 pkt.), inwestycji (+4,6 pkt.) oraz wartości sprzedaży (+4,3 pkt.). Wartości wszystkich komponentów styczniowego MIK, z wyjątkiem wynagrodzeń, są jednak niższe od notowanych w styczniu 2022 r., zwłaszcza w przypadku nowych zamówień (-22,0 pkt.) i wartości sprzedaży (-21,1 pkt.) – komentuje Katarzyna Dębkowska, kierownik zespołu foresightu gospodarczego PIE.
Nowy rok pod znakiem niepewności
– Rozpoczęliśmy trzeci rok pomiarów Miesięcznego Indeksu Koniunktury (MIK). Na początku 2023 r. odnotowaliśmy drugi z kolei wzrost wartości wskaźnika – w styczniu MIK był o 3 pkt. wyższy (97,4) niż w grudniu. Podobną poprawę nastrojów obserwowaliśmy również w odczycie PMI, którego wartość wzrosła powyżej prognoz (45,6 wobec oczekiwanych 44,0). Dane sygnalizują jednak, że 2023 r. rozpoczynamy w trudniejszych warunkach niż ubiegły rok. Blisko 80 proc. firm wskazuje, że barierą utrudniającą działalność jest niepewność sytuacji gospodarczej, a 70 proc. przedsiębiorstw z niepokojem patrzy na rosnące ceny energii. Mimo chwilowo malejących obaw, wyzwaniem pozostaje zapewnienie dostaw surowców na kolejne sezony grzewcze i wchodzący w życie w lutym 2023 r. unijny zakaz zakupu rosyjskich produktów naftowych, który może podnieść koszty prowadzenia działalności. Przedsiębiorstwa czeka trudny rok. Firmy w większości przewidują wzrost inflacji, cen energii i bezrobocia. Świadomość obecnego ryzyka może jednak pomóc w zmierzeniu się z nadchodzącymi wyzwaniami” – komentuje Maciej Miniszewski, starszy doradca w PIE.
Najlepsze nastroje panują w usługach i produkcji
Styczniowy pomiar wskazuje na poprawę nastrojów w usługach oraz produkcji. W tych sektorach dominują nastroje pozytywne, w pozostałych branżach przewagę mają nastroje negatywne. W handlu oraz TSL odnotowano m/m niewielkie pogorszenie nastrojów, zaś w budownictwie poprawę.
– Wartość MIK dla usług wzrosła aż o 25 pkt w porównaniu z grudniem 2022 r. i jest najwyższa od sierpnia 2022 r. Poprawa nastrojów w tej branży wynika między innymi ze zwiększonego zapotrzebowania w grudniu na usługi gastronomiczne, hotelarskie czy usługi kosmetyczne. Pozostaje jednak pytanie, czy w kolejnych odczytach w sektorze usług nadal będą przeważały nastroje pozytywne” – ocenia Katarzyna Dębkowska.
W porównaniu wskaźników koniunktury r/r widać ich znaczny spadek we wszystkich branżach. W styczniu 2022 r. we wszystkich branżach przewagę miały nastroje pozytywne. Największe spadki r/r odnotowano w handlu (o 17,2 pkt.) oraz budownictwie (o 16,1 pkt.).
Trudniejszy dostęp do finansowania
Po jesiennym pogorszeniu nastrojów przedsiębiorstw przełom roku przynosi poprawę indeksu MIK. Pozostał on jednak na recesyjnym poziomie 97,7 pkt. Możemy więc mówić bardziej o stabilizacji nastrojów niż o zmianie trendu. Dane nadal zwiastują relatywnie słabe wyniki gospodarki w najbliższych kwartałach. Jednocześnie poprawia się bilans ryzyka i zmniejsza prawdopodobieństwo silnego pogorszenia kondycji makroekonomicznej. Firmy przyzwyczajają się do zaistniałych uwarunkowań. Największymi wyzwaniami pozostają problemy związane z presją inflacyjną (wysokie ceny energii, presja płacowa) oraz wojną w Ukrainie (niepewność co do przyszłej sytuacji gospodarczej). Pozytywnie zaskakuje odbicie w sektorze usługowym. Hotelarstwo i gastronomia notują solidny wzrost popytu, mimo ograniczenia realnych dochodów gospodarstw domowych, wynikającego z wysokiej inflacji.
– Lepsze nastroje firm w styczniu nie mają przełożenia na poprawę klimatu inwestycyjnego. Nakłady na środki trwałe pozostają niskie, czemu towarzyszą zbyt wysokie dla bieżącego popytu moce produkcyjne. Przedsiębiorstwa nadal odczuwają zacieśnienie warunków finansowania. Dostęp do kredytów jest trudniejszy, co można łączyć z wyższym poziomem stóp procentowych oraz zmianami polityki kredytowej w bankach. Sytuacja płynnościowa jest jednak stabilna, przy zmniejszającym się ryzyku zatorów płatniczych – podsumowuje Piotr Dmitrowski, Menedżer Zespołu Analiz Makroekonomicznych i Rynków Finansowych BGK.
***
Nota metodologiczna
Miesięczny Indeks Koniunktury (MIK) jest narzędziem badającym nastroje gospodarcze przedsiębiorstw w Polsce opracowanym przez Polski Instytut Ekonomiczny oraz Bank Gospodarstwa Krajowego. MIK powstaje co miesiąc na podstawie pomiarów dokonanych w siedmiu kluczowych obszarach działalności przedsiębiorstw: wartość sprzedaży, nowe zamówienia, zatrudnienie, wynagrodzenia, moce produkcyjne, wydatki inwestycyjne, sytuacja finansowa. Poziomy liczbowe MIK obliczamy na podstawie wyników badań ankietowych przeprowadzanych na reprezentatywnej próbie 500 przedsiębiorstw w czterech kategoriach wielkościowych i pięciu branżowych. Poziomy MIK przyjmują wartości z przedziału <0;200>, a punkt odniesienia wskaźnika stanowi odczyt 100, który jest poziomem neutralnym.
