Trwało to dość długo, ale ostatecznie się udało – pierwsze sieci handlowe podpisały Kodeks Dobrych Praktyk dla rynku franczyzy. Czy to milowy krok dla rozwoju franczyzowych formatów w naszym kraju?
Jak można przeczytać w oficjalnym komunikacie inicjatorów i sygnatariuszy dokumentu „Kodeks Dobrych Praktyk dla rynku franczyzy to wypracowany oraz sygnowany zarówno przez franczyzobiorców, jak i franczyzodawców dokument, uwzględniający ogromną różnorodność środowiska franczyzy jako modelu biznesowego. Jego celem jest zapewnienie ram dla optymalnej współpracy franczyzodawców i franczyzobiorców. Konieczność zapewnienia adekwatności i uniwersalności Kodeksu dla różnych modeli franczyzowych i branż stanowiła największe wyzwanie w pracach nad Kodeksem. Jego sygnatariusze wyrażają przekonanie, iż osiągnięte rozwiązanie jest możliwie najbliższe takiej uniwersalności”.
Pierwsze podpisy już złożone
Ci, którzy podpisali się pod nowym Kodeksem, oczywiście go zachwalają. – Wierzę, że Kodeks Dobrych Praktyk będzie punktem odniesienia dla rynku i przełoży się na doskonalenie współpracy między franczyzobiorcami i franczyzodawcami. Budujemy rynek na zasadach fair play, dlatego tak ważne jest zaprezentowanie reguł na nim panujących w uporządkowany i uzgodniony sposób. Cieszę się, że jako franczyzobiorca miałem możliwość przewodzenia pracom nad Kodeksem od samego początku – mówi Paweł Tracz, Prezes Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Mikroprzedsiębiorców i Franczyzobiorców.
To właśnie to stowarzyszenie znajduje się w gronie pierwszych sygnatariuszy Kodeksu. Oprócz niego swoje podpisy pod deklaracją przystąpienia do Kodeksu Dobrych Praktyk złożyły trzy sieci handlowe – Delikatesy Centrum, Lewiatan i Żabka. Tylko dzięki nim obejmuje on już tym samym ponad 10 tysięcy przedsiębiorstw działających na rynku franczyzy. – Cieszymy się z tej inicjatywy, od kilku lat bowiem intensywnie pracujemy nad podnoszeniem satysfakcji franczyzobiorców ze współpracy z naszą siecią. Cyklicznie za pomocą anonimowych ankiet badamy poziom zadowolenia wśród ponad 6000 przedsiębiorców prowadzących Żabki. Włączenie się w prace nad Kodeksem Dobrych Praktyk dla rynku franczyzy było dla nas naturalną kontynuacją działań już realizowanych w naszej firmie. Naszym celem jest przede wszystkim dobre przygotowanie franczyzobiorców do prowadzenia sklepów dzięki szkoleniom w ramach Akademii Żabki, ale również zapewnienie odpowiednich warunków i narzędzi, jak np. aplikacja Cyberstore, dzięki którym prowadzenie biznesu jest łatwiejsze i w pełni transparentne – mówi Adam Manikowski, Dyrektor Zarządzający Żabka Polska.
Konflikt z Rzecznikiem MŚP?
Co ciekawe, prace nad Kodeksem, które trwały już od jakiegoś czasu, dokończono poza zespołem ds. franczyzy działającym przy Rzeczniku MŚP, Adamie Abramowiczu. Ostatecznie nie został on wymieniony w gronie partnerów Kodeksu – znajdziemy tam za to m.in. Polską Organizację Franczyzodawców i Polską Izbę Handlu – ale sygnatariusze i inicjatorzy projektu kurtuazyjnie wspominają o jego udziale w powstaniu tego dokumentu. „Po raz pierwszy przy jednym stole konsultacyjnym spotkała się tak liczna reprezentacja podmiotów działających we franczyzie, zrzeszających te firmy, a także badających ten sektor rynku. Było to możliwe dzięki Rzecznikowi Małych i Średnich Przedsiębiorców, Panu Adamowi Abramowiczowi. To w ramach Zespołu ds. franczyzy przy Biurze Rzecznika zostały wypracowane założenia do pierwszego w Polsce Kodeksu Dobrych Praktyk dla rynku franczyzy” – możemy przeczytać na stronie internetowej poświęconej Kodeksowi.
Już wcześniej można było usłyszeć o napięciu i nieporozumieniach między Rzecznikiem i przedstawicielami franczyzodawców, a jednym z punktów zapalnych w czasie negocjacji była kwestia okresu wypowiedzenia umowy pomiędzy franczyzodawcą i franczyzobiorcą. Adam Abramowicz zapowiadał, że nie zgodzi się na okres dłuższy niż 3 miesiące, czemu przeciwne były sieci handlowe. Nowy Kodeks ostatecznie nie reguluje dokładnie tego zagadnienia. Możemy przeczytać w nim jedynie, iż „okres wypowiedzenia powinien być proporcjonalny do czasu trwania umowy, tj. okresu, na jaki umowa została zawarta albo okresu, jaki upłynął od zawarcia umowy, lub skali i charakteru nakładów poniesionych przez każdą ze stron umowy w związku z nawiązaniem współpracy, w tym ewentualnych zobowiązań finansowych zaciągniętych w związku z jej nawiązaniem”. Jak stwierdzić, kiedy okres wypowiedzenia umowy jest proporcjonalny do czasu jej trwania? Tego nie wiadomo. Wygląda jednak na to, że w kwestii wypowiadania umów zmieni się niewiele.
Dla kogo ten Kodeks?
Twórcy Kodeksu zapewniają, że inicjatywa jest otwarta dla wszystkich franczyzodawców oraz organizacji zrzeszających franczyzobiorców i zapowiadają, że do listy sygnatariuszy dokumentu z pewnością dołączą kolejne firmy i organizacje. – Kodeks Dobrych Praktyk jest narzędziem uniwersalnym, które pozwala rozwijać synergię w relacjach pomiędzy franczyzodawcami i franczyzobiorcami na zróżnicowanym rynku. Jego formuła sprawia, że może być stosowany w wielu branżach, stąd liczymy na systematyczne poszerzanie grona sygnatariuszy – mówi Maciej Ptaszyński, Wiceprezes Zarządu Polskiej Izby Handlu.
O potrzebie stworzenia takiego dokumentu mówiono już od lat. W końcu rynek franczyzowy w ostatnich latach rozwija się w zawrotnym tempie, nie tylko w branży FMCG. – Rynek franczyzowy jest bardzo różnorodny, dlatego Kodeks Dobrych Praktyk uwzględnia mnogość wyzwań stojących przed ponad 1300 franczyzodawcami i ponad 80 tys. franczyzobiorcami funkcjonującymi w różnych branżach. Cieszymy się, że taki dokument powstał i mamy nadzieję, że przyczyni się on do upowszechnienia dobrych wzorców – mówi Monika Dąbrowska z Polskiej Organizacji Franczyzodawców.
O dynamicznym rozwoju franczyzy mówi także dr Marta Ziółkowska z Instytutu Zarządzania SGH. – Franczyza jest obecnie coraz popularniejszym modelem biznesu w wielu branżach na świecie i w Polsce. Główną przyczyną, dla której przedsiębiorcy od lat, niezależnie od sytuacji na rynku, decydują się na współpracę franczyzową, jest osiąganie efektu skali i wykorzystanie mocnych stron tego modelu biznesu, takich jak: synergia, ograniczenie ryzyka, wzrost konkurencyjności na lokalnym rynku. Małym i średnim przedsiębiorstwom handlowym współpraca z doświadczonymi sieciami o zakorzenionej pozycji rynkowej zapewnia konkurencyjność i rozwój. Jest to możliwe dzięki wykorzystaniu powiązań franczyzowych – szczególnego rodzaju więzi gospodarczej, które przynoszą korzyści wszystkim partnerom powiązania. Znaczenie franczyzy najlepiej widać na przykładzie branży spożywczej, gdzie mimo ogólnego spadku udziału sklepów ogólnospożywczych, ich liczba we franczyzie systematycznie rośnie. Warto zwrócić uwagę na fakt innowacyjności powiązań franczyzowych w Polsce oraz ich odporność na negatywne skutki kryzysów gospodarczych – tłumaczy ekspertka ds. franczyzy.
Stworzenie Kodeksu to także próba „ucieczki do przodu” przedstawicieli polskiej franczyzy. Branża niewątpliwie liczy, że ta swego rodzaju samoregulacja rynku powstrzyma rządzących przed większym ingerowaniem w relacje między franczyzodawcami i franczyzobiorcami. Ci wysyłali już sygnały, iż nad tym pracują. – Kodeks Dobrych Praktyk to kolejny krok w kierunku profesjonalizacji rynku, edukacji o franczyzie oraz zwiększania bezpieczeństwa obu stron współpracy franczyzowej – podsumowuje dr Marta Ziółkowska.
