Kancelaria prawna Sołtysiński Kawecki & Szlęzak: Legalność sprzedaży alkoholu przez Internet wywołuje od lat spore kontrowersje. Wyrok NSA z września 2022 r. zezwalający na taką sprzedaż wydawał się przełomowy. Czy jest tak w praktyce?
Sprzedaż alkoholu może być prowadzona wyłącznie na podstawie zezwolenia, które jest wydawane dla konkretnego punktu sprzedaży. Przepisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi („Ustawa”) określają zamknięty katalog miejsc, w których można sprzedawać alkohol. Jeszcze do niedawna zarówno organy samorządowe (odpowiedzialne za wydawanie zezwoleń), jak i sądy administracyjne stały na stanowisku, że skoro Ustawa nie przewiduje wprost możliwości sprzedaży napojów alkoholowych za pośrednictwem Internetu, to nie jest to dozwolone.
W wyroku z 8 września 2022 r. sygn. akt II GSK 2034/18 Naczelny Sąd Administracyjny przyjął odmienne stanowisko – stwierdził, że sprzedaż alkoholu przez Internet z określonego w zezwoleniu (fizycznego) punktu sprzedaży, nie jest dodatkowym miejscem sprzedaży, a formą sprzedaży. Zdaniem NSA skoro ustawodawca wprost i wyraźnie nie ogranicza prowadzenia sprzedaży napojów alkoholowych przez Internet, to znaczy, że nie wprowadził w tym zakresie ograniczeń i taka forma jest dopuszczalna. Sądy niższej instancji wydały już kilka orzeczeń wspierających powyższą linię interpretacyjną.
Co jednak ważne, omawiane orzeczenie zapadło na gruncie konkretnego stanu faktycznego – zgodnie z regulaminem sklepu internetowego, sprzedaż alkoholu nie była dokonywana w „typowym” sklepie internetowym – następowała co prawda za pośrednictwem witryny internetowej, ale formalnie (jak zapisano w regulaminie) sprzedaż dokonywana była w fizycznym miejscu wskazanym w zezwoleniu. Wydanie zakupionych napojów alkoholowych klientowi następowało za pośrednictwem kuriera, który posiadał upoważnienie klienta do odbioru zakupionych produktów.
Korzystne dla przedsiębiorców orzeczenie NSA nie stanowi jednak blankietowego potwierdzenia legalności sprzedaży alkoholu przez Internet; istotny będzie tu skonkretyzowany w regulaminie (i odzwierciedlony w praktyce) mechanizm sprzedaży i dostawy. Zwłaszcza formalnie sprzedaż musi odbywać się w fizycznym miejscu, dla którego zostało wydane zezwolenie na sprzedaż alkoholu. Niezmiennie kluczowym aspektem pozostaje zapewnienie efektywnej weryfikacji pełnoletności i trzeźwości zamawiającego.
Komentowany wyrok nie wiąże jednak innych sądów oraz organów samorządowych – nawet w analogicznym stanie faktycznym mogą one zająć odmienne stanowisko. I tak już w listopadzie 2022 r. – zaledwie dwa miesiące po wydaniu „przełomowego” wyroku – NSA orzekając w innym składzie, stwierdził niedopuszczalność sprzedaży alkoholu przez Internet.
W konsekwencji nie można uznać, że komentowany wyrok NSA przesądził w sposób trwały problem sprzedaży alkoholu przez Internet. Decyzja o sprzedaży alkoholu przez Internet obarczona jest nadal, co prawda mniejszym, jednak wciąż materialnym ryzykiem cofnięcia zezwolenia. Niewątpliwie jednak orzeczenie NSA z września 2022 r. stanowić będzie istotny argument w dyskusji z organem.
Autor: Ewelina Woike-Reguła, prawnik w kancelarii Sołtysiński Kawecki & Szlęzak, Jacek Myszko radca prawny, partner w kancelarii Sołtysiński Kawecki & Szlęzak
