Kancelaria prawna Sołtysiński Kawecki & Szlęzak: Producenci piwa zrzeszeni w Związku Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego – Browary Polskie wprowadzają piktogram „18+” na puszkach oraz butelkach piw, także tych bezalkoholowych. Modyfikacja oznaczeń na produktach jest elementem działań samoregulacyjnych.
Z perspektywy powyższego pojawiły się wątpliwości odnośnie możliwości sprzedaży tak oznaczonych piw bezalkoholowych osobom niespełniającym wskazanego kryterium wiekowego.
Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi („Ustawa”) zabrania sprzedaży i podawania napojów alkoholowych osobom do lat 18. Napojem alkoholowym w świetle Ustawy jest produkt przeznaczony do spożycia zawierający alkohol etylowy pochodzenia rolniczego w stężeniu przekraczającym 0,5% objętościowych alkoholu. Formalnie zatem obostrzenia wynikające z Ustawy, w tym zakaz sprzedaży alkoholu nieletnimi i obowiązek weryfikacji wieku, nie znajdą zastosowania do sprzedaży nieletnim piwa o bardzo niskiej (nieprzekraczającej 0,5%) lub zerowej zawartości alkoholu.
Niemniej w stanowisku sprzed kilku lat Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) stwierdziła, że sprzedaż osobom nieletnim piwa bezalkoholowego o zawartości alkoholu w stężeniu nieprzekraczającym 0,5%, może budzić wątpliwości wychowawcze oraz naruszać cele Ustawy związane z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych. Zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, iż spożywanie przez dzieci oraz młodzież piwa bezalkoholowego wyrabia nawyki konsumpcji piwa w życiu dorosłym. Jednocześnie PARPA wyjaśniła, że do sprzedaży piwa bezalkoholowego nie stosuje się przepisów dotyczących napojów alkoholowych.
Wobec niejasnego stanowiska PARPA pojawiły się rozbieżności w zakresie stosowanych na rynku warunków sprzedaży takich napojów – niektóre sieci handlowe wymagały okazania dowodu osobistego przy zakupie piwa bezalkoholowego. Obecnie wątpliwości pogłębiło wprowadzenie na etykietach piw bezalkoholowych o zawartości nieprzekraczającej 0,5% alkoholu dobrowolnych piktogramów „18+”.
Formalnie, w świetle przepisów Ustawy nawet wprowadzenie piktogramów nie skutkuje zakazem sprzedaży tak oznaczonych produktów osobom niepełnoletnim ani obowiązkiem weryfikacji wieku – piwo bezalkoholowe w dalszym ciągu nie jest napojem alkoholowym w rozumieniu Ustawy, a więc w tym zakresie Ustawa nie ma do niego zastosowania. Co więcej, odmowa sprzedaży takiego produktu nieletniemu w skrajnym przypadku mogłaby zostać uznana za wykroczenie w świetle art. 135 kodeksu wykroczeń, który reguluje kwestię odpowiedzialności za bezzasadną odmowę sprzedaży towaru. Stanowiska w zakresie tego, czy odmowa sprzedaży piwa bezalkoholowego nieletniemu jest uzasadnioną przyczyną, są podzielone.
Pozostają jednak wątpliwości natury etycznej, szczególnie jeśli piwo bezalkoholowe miałoby kupić dziecko. Konieczne jest również rozważenie, czy obostrzenia dotyczące sprzedaży piwa bezalkoholowego nie wynikają z bilateralnych relacji z dostawcami, oraz czy w konkretnym przypadku sprzedaż nie będzie stanowiła np. czynu nieuczciwej konkurencji – działania sprzecznego z dobrymi obyczajami. W końcu należy pamiętać, że piwa bezalkoholowe, których nazwa, znak towarowy, kształt graficzny lub opakowanie wykorzystuje podobieństwo bądź jest tożsame z oznaczeniem napoju alkoholowego (np. piwa), podlegają takim samym ograniczeniom reklamy i promocji, jak napoje alkoholowe. Podejmując decyzję o sposobie sprzedaży, reklamy i promocji piwa bezalkoholowego, należy wziąć pod uwagę wszystkie powyższe okoliczności.
Autor: Ewelina Woike-Reguła, radca prawny, prawnik w kancelarii Sołtysiński Kawecki & Szlęzak, Jacek Myszko radca prawny, partner w kancelarii Sołtysiński Kawecki & Szlęzak.
