W ostatnim czasie opublikowano informacje o liczbie sklepów detalicznych. Po przeanalizowaniu danych (GfK, Dun & Bradstreet, NielsenIQ, a także wcześniej GUS), które dotarły do naszego wydawnictwa można wysnuć wniosek, że trudno jednoznacznie określić rzeczywistą liczbę sklepów na dany miesiąc z produktami szybkozbywalnymi w Polsce. Obecnie, według szacunków naszej redakcji, liczba ta kształtuje się na poziomie około 100 tys. wszystkich placówek handlowych.
Co mówią dane za 2023 rok?
Według „Raportu Strategicznego” CPS GfK w 2023 r. liczba sklepów detalicznych sprzedających produkty FMCG w Polsce zmniejszyła się o 2% r/r, czyli o 2300 placówek. Największy spadek jest widoczny wśród niesieciowych sklepów małoformatowych, drogerii i kiosków.
Niezależne sklepy z produktami FMCG decydują się z kolei na akces do sieci franczyzowych. W 2023 r. działało niemal 55 000 sklepów spożywczych (40 300 sieciowych i 14 450 niesieciowych). Zauważono także stabilny poziom liczby sklepów specjalistycznych, których było 22 860. Są wśród nich sklepy rybne, piekarnie, mięsne oraz owocowo-warzywne. To daje łączny wynik 77 860 placówek (z wyłączeniem sklepów na stacjach paliw).
Według analizy Dun & Bradstreet za ten sam okres liczba sklepów wynosiła 124 065 (sklepy spożywcze i z przewagą żywności, owocowo-warzywne, mięsne, rybne, piekarnie i cukiernie, sklepy alkoholowe, tytoniowe oraz drogerie). Dostawca danych i analiz podał także dane za okres od stycznia do czerwca 2024 r. Pod koniec czerwca b.r. funkcjonowało ich 123 454, co daje spadek o 611.
Z kolei z danych NielsenIQ wynika, że w lipcu 2024 r. liczba sklepów FMCG w Polsce wynosiła 79 360 (w tym: sklepy spożywcze, alkoholowe, stacje paliw oraz kioski). Jest to spadek o 2% względem danych ze stycznia br.
Dane z GUS-u – tylko za 2022 rok
Z kolei dostępne dane z GUS-u pochodzą z października 2023 r. i dotyczą 2022 roku. Wynika z nich, że w 2022 r. liczba sklepów ogólnospożywczych wynosiła 71 617 wobec 65 093 w roku 2021 (wzrost o 6524 placówek handlowych). Liczba sklepów FMCG w roku 2022 to 97 708, w tym sklepy ogólnospożywcze, owocowo-warzywne, mięsne, rybne, piekarniczo-ciastkarskie oraz z napojami alkoholowymi. Dodając do tego sklepy spożywcze na stacjach paliw ich liczba wzrośnie do 105 869. Wzrost odnotowano w branży owocowo-warzywnej: o 28 sklepów. Przybyło także stacji paliw: 33 placówki. Spadła natomiast liczba sklepów specjalistycznych, m.in. z napojami alkoholowymi – tych było 3660 (o 135 mniej r/r). Ogółem liczba placówek handlowych we wszystkich kategoriach uległa zmniejszeniu o 1,6%, czyli o 5,1 tys. do ok. 326 tys. Aby poznać i móc porównać dane za 2023 r., należy poczekać na ich publikację. Ta pojawi się zapewne w październiku 2024 r. Analizy GUS uważamy za najbardziej dokładne.
Przynależność do sieci
Operatorzy małych formatów handlowych korzystnie oceniają przyłączenie się do franczyzy. Według danych CPS GfK aż 98% badanych ceni przynależność do sieci. Wpływają na to takie czynniki jak atrakcyjna oferta produktów (32%), wykorzystanie rozpoznawalności sieci (31%) oraz redukcja kosztów wyposażenia sklepu (31%). Mogą oni ponadto oczekiwać dostępu do niższych cen, lepszego dopasowania asortymentu oraz odświeżenia wyglądu lokalu. Sprzyja to wzrostowi liczby sklepów franczyzowych. 21% właścicieli sklepów uważa, że sytuacje kryzysowe na rynku łatwiej jest przetrwać, będąc zrzeszonym w sieci. A jest się z czym mierzyć. W małe biznesy uderzają rosnące koszty prowadzenia działalności, takie jak ceny prądu czy podniesiona kwota płacy minimalnej.
Ograniczone zaufanie (do) przedsiębiorców
Z rozmów przedstawicieli redakcji „Poradnika Handlowca” wynika, że duży wpływ na decyzję, czy utrzymać swój biznes, czy go zamknąć – ma kwestia bezpieczeństwa. A na to z kolei wpływa zaufanie na linii przedsiębiorca – urzędnik. Podejrzliwość organów państwowych, częstsze kontrole, konieczność śledzenia dynamicznie zmieniających się przepisów przez przedsiębiorców, widmo przeoczenia tych zmian i ewentualne konsekwencje rodzą wiele obaw. Także wysokie podatki oraz wyższa składka zdrowotna, wprowadzona przez poprzedni rząd, coraz częściej są powodem zamiany biznesu na spokojny etat.
Skąd czerpać wiedzę?
O przyczynach zmian w liczbie sklepów detalicznych w Polsce można wyrobić sobie zdanie. Sytuacja ma się inaczej, jeśli chodzi o rzeczywistą liczbę placówek. Dane CPS GfK pochodzą z cyklicznego opracowania bazującego na wielu źródłach: badanie własne (wywiady z właścicielami/kierownikami sklepów, wywiady z przedstawicielami sklepów wielkoformatowych), dane z GUS-u, dane pochodzące z sieci, desk research (Internet i prasa branżowa). Natomiast Dun & Bradstreet analizuje dane i zestawia je ze źródeł takich jak Centrala Ewidencji i Działalności Gospodarczej oraz KRS. Analizując dane, zauważamy spore rozbieżności w publikowanych liczbach, zatem porównywanie ich może utrudniać wyciąganie wniosków.
Obecnie rozwiązaniem jest uśrednienie liczby sklepów FMCG w Polsce i określenie ich na poziomie ok. 100 tys. wraz ze sklepami na stacjach paliw oraz specjalistycznymi. Na ten moment brakuje danych z GUS-u, które dawałyby możliwość stworzenia pełniejszego obrazu sytuacji na polskim rynku sklepów detalicznych. Uważamy, że udostępnianie publikacji GUS-u co pół roku byłoby uzasadnione.
Autor: zespół redakcji “Poradnika Handlowca”
