Dnia 19 lutego 2019 r. Minister Finansów i Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi uczestniczyli w obradach sejmowej komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Powodem były konsultacje nad projektem zmian stawek VAT na napoje owocowe i warzywne o zawartości soku powyżej 20%. Dyskusje są szansą na uratowanie polskich sadowników, którzy znajdują się w ciężkiej sytuacji, a nowe propozycje podatkowe mogą pogorszyć ich sytuację.
Ministerstwo Finansów przygotowało projekt ustawy „o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Ordynacja podatkowa”. Zgodnie z założeniami, istotna część stawek VAT na poszczególne produkty została obniżona, część jednak drastycznie wzrośnie – jak w przypadku napojów owocowych. W pierwotnym kształcie, resort zaproponował podwyżkę stawek VAT na nektary i napoje owocowe, warzywne lub owocowo-warzywne z minimalną zawartością soku 20%, z dotychczasowych 5% do maksymalnej, wynoszącej aż 23%. Na etapie konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych, resort finansów zaproponował utrzymanie preferencyjnej stawki VAT, na poziomie 5% dla nektarów. Jednak w przypadku napojów owocowych, warzywnych lub owocowo-warzywnych z min. 20% zawartością soku lub przecieru, stawka ta ma wzrosnąć do najwyższej wartości czyli 23%. Wyłączenie, z podwyższenia stawki VAT tylko nektarów, nie zmniejszy negatywnych skutków całej operacji, ponieważ nektary stanowią najmniejszą (12%) część w strukturze rynku. Podczas, gdy napoje stanowią aż 50% udział w strukturze spożycia.
Instytut Biznesu z uwagą przygląda się propozycjom legislacyjnym, które w szczególności dotyczą obszaru swobody prowadzenia działalności gospodarczej. Rozwiązania, które wprost szkodzą interesom przedsiębiorców albo przyczyniają się do braku przejrzystości, choćby w zakresie interpretacji prawa – budzą uzasadnione obawy podmiotów gospodarczych i są pejoratywne w skutkach dla klientów. Instytut Biznesu ocenia, że planowana podwyżka VAT na napoje owocowe i warzywne jest negatywne dla wszystkich stron – polskiej gospodarki, branży sadowniczej, producentów napojów, owoców i warzyw, indywidualnych rolników oraz konsumentów. Według ustawodawcy, nowy system miał być neutralny dla przedsiębiorców i polskiego budżetu. Przykłady różnych stawek podatkowych zaproponowanych dla kategorii soków, nektarów i napoi pokazują, że nie udało się osiągnąć zamierzonych celów. W opinii Instytutu, obłożenie napojów owocowych maksymalnym podatkiem, osłabi kondycję wielu grup wiodącego sektora gospodarki rolno-spożywczej – sadowników, rolników oraz producentów. Zmiany te są również negatywne dla konsumentów.
Wyższy VAT spowoduje spadek jakości napojów owocowych, ponieważ producenci, chcąc konkurować na rynku krajowym i międzynarodowym, będą zmuszeni poszukiwać oszczędności, kosztem obniżania ilości naturalnego soku w napoju. Jego zawartość może spaść nawet o połowę, do 10%, jak to ma miejsce w większości państw Unii Europejskiej. Konsumenci odczują także konsekwencje finansowe we własnym budżecie domowym. Cena napoju owocowego może wzrosnąć nawet do ok. 1,3 zł na litrze. W rezultacie, należy spodziewać się zwiększonego popytu na napoje gazowane, kosztem napojów zawierających naturalny sok owocowy lub przecier warzywny. Nie należy przy tym oczekiwać wzrostu spożycia naturalnych soków 100%.
Na zmianach stracą najwięcej polscy rolnicy i sadownicy, stanowiący zaplecze polskiego przemysłu spożywczego, a także przetwórcy i producenci napojów owocowych i warzywnych. Największym problemem, który spotęguje podwyżka podatków, są występujące trudności z zagospodarowaniem owoców i warzyw. Według szacunków branży, wyższa stawka VAT może zdecydowanie ograniczyć zapotrzebowanie polskiego przemysłu napojowego na owoce i warzywa, pochodzące z polskich upraw. Prognozowany jest spadek na poziomie ok. 75%.
Foto: Pixabay
