Rynek franczyzy w Polsce osiągnął już pewne nasycenie systemami i jednostkami tego rodzaju. Rozwija się bardzo dobrze i nabiera dojrzałości zarówno pod względem liczby powiązań franczyzowych, jak i relacji pomiędzy franczyzodawcami a franczyzobiorcami. Prognozuje się dalsze wzrosty liczby systemów, jednak już o słabszej dynamice niż w ubiegłej dekadzie. Należy podkreślić, iż franczyza ma niewątpliwie spory potencjał wzrostu w naszym kraju w kilku obszarach, przede wszystkim w: liczbie nowych biorców, liczbie jednostek franczyzowych, przypadających na daną sieć, a także w zakresie pomocy udzielanej przez instytucje otoczenia biznesu, wspierające powiązania franczyzowe w Polsce, takie jak szkoły wyższe.
Z uwagi na warunki funkcjonowania franczyzy w Polsce, niezbędna jest edukacja wszystkich jej uczestników. Począwszy od franczyzodawców i ich pracowników, w celu oferowania efektywnych modeli franczyzowych zgodnych z zasadami Kodeksu Dobrych Praktyk dla rynku franczyzy, poprzez franczyzobiorców i ich pracowników w zakresie dostarczania klientom właściwej oferty, aż po potencjalnych biorców. Wiele aktywnych zawodowo osób w Polsce nie wie, czym jest franczyza i z czym wiąże się bycie przedsiębiorcą w jej obrębie. Jest to odmienna sytuacja od amerykańskiego rynku, który stanowi kolebkę takiej współpracy biznesowej, gdzie uczy się funkcjonowania we franczyzie już na poziomie szkoły średniej.
W Polsce brak jest edukacji w tym zakresie na poziomie szkół ponadpodstawowych, a nawet szkół wyższych, z czego wynika potrzeba kształtowania umiejętności i wzmacniania świadomości franczyzowej wśród potencjalnych biorców. Należy podkreślić, iż dla franczyzodawców świadomych wad i zalet tego modelu współpracy, potencjalny biorca jest bardzo dobrym partnerem, co pozwala ograniczać koszty oraz czas rekrutacji odpowiednich osób do swojego systemu. Zwłaszcza w Polsce, na dynamicznie rozwijającym się rynku małej i średniej przedsiębiorczości, istotne znaczenie ma wzmacnianie świadomości franczyzowej wśród osób, które mogłyby stać się biorcami systemów. Działania edukacyjne i propagujące wiedzę o franczyzie przyczynią się do rozwoju powiązań franczyzowych, co zapewni dalszy jej rozwój w Polsce.
Wiedza z tego zakresu ma istotny wpływ na trwałość i konkurencyjność systemu franczyzowego. Proces edukacji przyczynia się do budowania trwałych i silnych relacji pomiędzy obiema stronami i oznacza lepsze wyniki, zwiększając poziom satysfakcji franczyzobiorców i zmniejszając ryzyko finansowe stron umowy. Zatem konsekwentne i ustawiczne działania edukacyjne, mające na celu kształtowanie kompetencji franczyzowych, a przede wszystkim szkolenia i wsparcie, pozwalają na utrzymanie wysokich standardów jakości i osiągnięcie maksymalnej wydajności w systemie operacyjnym, a wszystkie wymienione wcześniej elementy stanowią krytyczne czynniki sukcesu systemu franczyzowego.
Bardzo istotne znaczenie ma także zdobywanie wiedzy i umiejętności praktycznych, jak budowanie efektywnych systemów franczyzowych, strategiczne zarządzanie rozwojem czy funkcjonowanie w systemie franczyzowym. Osiągnięcie tego jest możliwe poprzez udział w specjalistycznych szkoleniach i innych formach edukacyjnych, m.in. w pierwszych w Polsce studiach podyplomowych, dotyczących w 100% tematyki franczyzy: Zarządzanie Franczyzą, realizowanych w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Wykładowcami są akademicy, eksperci z wieloletnim doświadczeniem franczyzowym oraz praktycy biznesu. Pierwsza edycja ruszyła na początku kwietnia, a słuchacze bardzo chwalą praktyczne podejście wykładowców i dostosowanie programu do potrzeb rynku. Studia podyplomowe i certyfikowane kursy dokształcające są bardzo istotnym elementem działań na rzecz rozwoju etycznej franczyzy. Pozwalają wzmacniać biorców w ich działalności, a dawcom budować systemy franczyzowe korzystne dla obu stron umowy.
Programy edukacyjne organizowane przez profesjonalne instytucje dla obecnych i potencjalnych franczyzobiorców, powinny być obowiązkowym elementem przygotowania do funkcjonowania we franczyzie, których ujednolicone treści stanowiłyby podstawę do działań na rzecz etycznej franczyzy.
Tradycyjnie, w wielu systemach franczyzowych edukacja obejmuje szkolenia wprowadzające do systemu i szkolenia produktowe. Jest to niewłaściwe założenie, bo franczyzobiorcy powinni otrzymywać także wsparcie merytoryczne na temat tego, jak prowadzić przedsiębiorstwo funkcjonujące w takim modelu najlepiej w formie kompletnego przewodnika. Chociaż początkowe szkolenie wstępne jest ważne, stałe wsparcie jest kluczowe dla skuteczności systemu.
Dobrym rozwiązaniem są także certyfikowane programy edukacyjne. Instytucjami certyfikującymi mogą być instytucje publiczne lub szkoły wyższe z uwagi na swoje kompetencje edukacyjne. Potencjalni kandydaci na franczyzobiorców braliby udział w dostosowanym do specyfiki franczyzy programie dla osób niedoświadczonych.
Należy podkreślić, iż edukacja ułatwia transfer informacji od franczyzodawcy do franczyzobiorcy i odwrotnie. Dobrze przeszkoleni i wyedukowani biorcy są bardziej efektywni i wzbudzają większą lojalność i zaufanie klientów. Skuteczne szkolenie może mieć wpływ na ich rozwój i względny sukces, ponieważ jest pozytywnie skorelowane z innowacyjnością i budowaniem przewagi konkurencyjnej. Wzrost świadomości na temat tego, czym jest, a czym nie jest franczyza pozwoli na dalszy rozwój tej formy współpracy, a także przyczyni się do zniwelowania problemów występujących na rynku.
Ogólnym celem studiów jest transfer wiedzy z zakresu zarządzania przedsiębiorstwem i systemem franczyzowym w otoczeniu krajowym i międzynarodowym. Uważam, iż umiejętności budowania efektywnych systemów franczyzowych w Polsce są niewystarczające, a dla rozwoju tego modelu przedsiębiorczości istotne znaczenie ma tworzenie wartościowych i etycznych konceptów. Należy podkreślić, iż brak świadomości istnienia takiego modelu biznesu w polskim społeczeństwie może być źródłem wielu niejasności i niewłaściwego zrozumienia na czym polega franczyza i w jaki sposób można na jej podstawie budować wartość zarówno dla franczyzodawcy, jak i dla franczyzobiorcy. Im wyższa będzie świadomość społeczna w tym zakresie, tym częściej uniknie się nieporozumień i rozczarowań, a także zwiększy się liczba potencjalnych świadomych oczekiwań względem franczyzy.
Postulat zwiększania poziomu wiedzy o franczyzie w Polsce ma swoje uzasadnienie również w tym, iż wiele decyzji o przystąpieniu do systemu franczyzowego jest podejmowanych bez wiedzy na temat tego, z czym wiąże się prowadzenie działalności na licencji, a także bez świadomości, jak znaleźć i wybrać rzetelnego franczyzodawcę. Ustawiczna edukacja obecnych i potencjalnych biorców pozwoliłaby zwiększyć ich świadomość, motywację oraz zaangażowanie, co jest korzystne zarówno dla franczyzodawców, którzy byliby usatysfakcjonowani ich uczestnictwem w sieci franczyzowej, jak i dla rozwoju przedsiębiorczości w Polsce. Aktualna edycja studiów podyplomowych skierowana jest do obecnych i przyszłych franczyzodawców oraz ich pracowników. Jednak formuła studiów pozwala na zaadresowanie kolejnych edycji także do franczyzobiorców i potencjalnych kandydatów na nich.
źródło: “Poradnik Handlowca”
Autor: dr M. Ziółkowska, SGH
