Do wdrożenia systemu zbiórki opakowań pozostało już mniej niż 10 miesięcy. Redakcja „Poradnika Handlowca” zapytała wybrane sieci handlowe, których placówki w większości zostaną objęte obowiązkiem kaucyjnym, jak przebiega proces ich przygotowań do startu systemu.
Przypomnijmy, że ustawa nakłada na sklepy o powierzchni powyżej 200 m2 obowiązek odbioru pustych opakowań po napojach etc., także tych zakupionych np. w mniejszych placówkach handlowych. Klient, by odzyskać kaucję nie będzie musiał okazać paragonu, a jedyniesamą butelkę. Dużym sieciom jest zapewne łatwiej wprowadzać te rozwiązania, bo nie tylko mają większe zaplecze finansowe, ale przede wszystkim mogą korzystać z know-how swoich zagranicznych oddziałów. Aldi, Kaufland czy Lidl mają doskonale sprawdzone wzorce z niemieckiego rynku, gdzie system odbioru opakowań działa już od 2003 r. Zapytaliśmy przedstawicieli wybranych sieci handlowych, jak przebiegają ich przygotowania – Biuro Prasowe Lidl Polska: Aby przetestować system kaucyjny, udostępniliśmy naszym klientom butelkomaty, do których mogą zwrócić plastikową butelkę i otrzymać za to kupon rabatowy na 5 gr. Obecnie test prowadzony jest w 27 sklepach Lidl Polska. Celem testu jest poznanie systemu kaucyjnego od strony operacyjnej – przede wszystkim zależy nam na sprawdzeniu obsługi maszyn, zapotrzebowania na miejsce w sklepie, logistyki odbioru odpadów, rozwiązań IT, a także czasu i zakresu przebudowy sklepów czy serwisu recyklomatów. Butelkomaty zlokalizowane są w specjalnych dobudowanych pomieszczeniach lub wewnątrz sklepu. Ze względu na to, że jest to akcja promocyjna oraz testowa, nie pobieramy od klientów kaucji. Do naszych automatów przyjmujemy wszystkie butelki plastikowe po napojach do pojemności 3 l – również od innych producentów i sieci handlowych. Butelki powinny być opróżnione z zawartości oraz posiadać etykietę. Można je oddać bez paragonu.
Luiza Urbańska z Biura Prasowego posiadającej już ponad 300 sklepów w Polsce sieci ALDI tak opowiada o prowadzonych próbach: – W ramach przygotowań do wprowadzenia systemu kaucyjnego w sklepach ALDI aktualnie prowadzimy szereg testów i analiz różnych rozwiązań technologicznych, jak i organizacyjnych. Celem tych działań jest wypracowanie optymalnego modelu funkcjonowania systemu kaucyjnego w naszych sklepach, który będzie łatwy i wygodny zarówno dla naszych pracowników, jak i klientów. Ze względu na złożoność tego procesu na tym etapie jest jeszcze za wcześnie, by móc udzielić więcej informacji w tym temacie. W przypadku wdrażania jakichkolwiek zmian w ramach funkcjonowania placówek handlowych, sieć ALDI zawsze prowadzi działania edukacyjne, aby pracownicy i klienci czuli się komfortowo. Tak też będzie w przypadku wdrożenia systemu kaucyjnego do naszych sklepów.
Posiadająca w tej grupie największe placówki handlowe pod względem powierzchni sieć Kaufland, rok 2023 zamknęła z łączną liczbą 243 sklepów w Polsce, w 100 z nich działają już w ramach pilotażu butelkomaty. Maja Szewczyk, dyrektor Działu Komunikacji Korporacyjnej, Kaufland Polska: – Przygotowując się do wprowadzenia systemu kaucyjnego obejmującego również frakcję PET i puszek stalowych i aluminiowych przeprowadziliśmy pilotaż, w ramach którego klienci mogą zwracać butelki PET w pięciu sklepach Kaufland: w Lublinie, Ostrołęce, Kielcach, Turku oraz Sandomierzu. Test okazał się sukcesem – zarówno w kontekście liczby zebranych opakowań (blisko 25 tys. butelek w okresie od marca do grudnia 2023 r.), jak i rosnącej świadomości konsumentów. W przeprowadzonych ankietach bez względu na lokalizację klienci niemal jednoznacznie pozytywnie ocenili urządzenia pod kątem ich lokalizacji w markecie, prostoty i intuicyjności obsługi, a także ich przeznaczenia. Należy jednak podkreślić, że wdrożenie systemu kaucyjnego w całej sieci jest ogromnym wyzwaniem infrastrukturalnym, logistycznym i procesowym. Mimo że obecny kształt ustawy dopuszcza zbiórkę manualną, nie byłoby to rozwiązanie optymalne z punktu widzenia zarówno pracowników, jak i klientów. Wyposażenie każdego sklepu w automat wymaga z kolei indywidualnego podejścia i rozwiązań skrojonych na miarę.
Dodatkowo sieci Lidl i Kaufland, obie wywodzące się z Grupy Schwarz, mają istotne zaplecze w kwestiach związanych z gospodarką o obiegu zamkniętym w postaci przedsiębiorstwa zajmującego się przetwarzaniem odpadów i recyklingiem – PreZero wchodzącym w skład macierzystej grupy kapitałowej. PreZero nie tylko zbiera i segreguje odpady, lecz również wytwarza z nich surowce wtórne. Czy spółka stanie się jedynym z operatorów systemu kaucyjnego w Polsce – czas pokaże. W rodzimej dla sieci Carrefour Francji system jest dopiero w przygotowaniu, dlatego na wielu rynkach (w tym polskim) prowadzone są programy pilotażowe. W Polsce sieć ma blisko 850 sklepów w 6 różnych formatach: hipermarkety, supermarkety, sklepy hurtowodyskontowe, osiedlowe, sklepy specjalistyczne oraz sklep internetowy – a więc skala działalności i jej różnorodność jest ogromna.
O tych przygotowaniach tak opowiedział nam Sylwester Mroczek, Menedżer Działu Rozwoju Formatów i Konceptów Handlowych w Carrefour Polska: – W styczniu 2023 roku, jako jedna z pierwszych sieci handlowych w Polsce, w ramach inicjatywy pilotażowej, wspólnie z EKOPunkt Organizacją Odzysku Opakowań, w 10 wybranych sklepach w województwie śląskim uruchomiliśmy własny system kaucyjny oparty na automatycznej zbiórce opakowań. W sieci butelkomatów, które zostały zlokalizowane przy naszych sklepach, rozpoczęliśmy przyjmowanie oraz nadal przyjmujemy od klientów zużyte opakowania plastikowe i aluminiowe po napojach, płacąc za każdą sztukę 15 groszy. Klienci otrzymują te środki w postaci e-bonów, którymi od razu mogą zapłacić za zakupy w danym sklepie Carrefour. Inicjatywa ta spotkała się z dużym zainteresowaniem klientów, co potwierdza zebranie ponad 15 milionów opakowań w rok, czyli ponad 7 razy więcej niż popularne dyskonty zebrały w ciągu zaledwie kilkumiesięcznego pilotażu. Sukces pilotażu świadczy o gotowości społeczeństwa na przyjęcie i wspieranie systemu kaucyjnego.
Carrefour nie ogranicza się jedynie do przygotowań technicznych i operacyjnych. Rozumiemy, że wprowadzenie systemu kaucyjnego to również wyzwanie dla małych sklepów niezrzeszonych, które mogą napotkać trudności związane z kosztami adaptacji. Dlatego opierając się na doświadczeniach z innych rynków oraz naszego testu na Śląsku, aktywnie pracujemy nad strategiami minimalizacji ewentualnych negatywnych skutków finansowych dla wszystkich uczestników rynku, w tym przede wszystkim dla franczyzobiorców. Dążymy do tego, by być gotowym wyposażyć każdego naszego partnera biznesowego we właściwe rozwiązanie techniczne dla systemu kaucyjnego w swojej placówce, niezależnie czy jest to galeria handlowa, czy mały sklep franczyzowy. Doświadczenia zebrane z takich testowych programów (prowadzonych także przez Biedronkę czy Żabkę) są co do zasady pozytywne i na pewno pozwolą sieciom lepiej przygotować się na sądny dzień 1 stycznia 2025 r., kiedy system będzie już w Polsce obowiązkowy.
OPRAC. KLAUDIA WALKOWIAK,
ZBYSZKO ZALEWSKI
