Analiza wpływu zakazu handlu w niedziele na sprzedaż detaliczną jest istotna z punktu widzenia oceny krótkookresowych perspektyw konsumpcji gospodarstw domowych w Polsce. Jednakże ze względu na stosunkowo krótki okres obowiązywania regulacji i mnogość czynników wpływających na tempo wzrostu sprzedaży detalicznej, precyzyjny wpływ zakazu handlu był dotychczas bardzo trudny do oszacowania. Obecnie dysponujemy już danymi o sprzedaży za osiem miesięcy po wprowadzeniu zakazu, co pozwala na przeprowadzenie ekonometrycznej analizy zmian legislacyjnych na dynamikę sprzedaży detalicznej – przyznają eksperci Credit Agricole Bank Polska.
Biorąc pod uwagę, że od marca do października mieliśmy w każdym miesiącu dwie albo trzy niedziele z zakazem handlu to zgodnie z wynikami estymacji dynamika sprzedaży w tym okresie była średnio niższa o 2-3 pkt. proc. niż w scenariuszu, w którym wszystkie niedziele byłyby handlowe. W rezultacie, w październiku poziom sprzedaży detalicznej w cenach stałych był niższy o 1,9% niż scenariuszu alternatywnym bez wprowadzenia zakazu handlu w niektóre niedziele. Trzymając się ściśle wyników estymacji można przyjąć, że negatywny wpływ zakazu na dynamikę sprzedaży detalicznej wygaśnie w marcu 2019 r.
Należy jednak pamiętać, że dane GUS o sprzedaży detalicznej obejmują tylko sklepy zatrudniające powyżej 9 osób. Oznacza to, że powyższe wyniki mogą przeszacowywać negatywny wpływ handlu na aktywność zakupową i konsumpcję gospodarstw domowych. Niektórzy klienci ze względu na wprowadzenie zakazu handlu realizowali swoje zakupy w sklepach internetowych zamiast stacjonarnych (np. sprzęt RTV, AGD). Takie transakcje często nie są uwzględnione w danych GUS ze względu na kryterium liczby osób zatrudnionych. Ponadto, niedziele z zakazem handlu mogły prowadzić do zwiększonego popytu gospodarstw domowych na usługi (np. gastronomiczne) celem substytucji zakupów żywnościowych. Zarówno sprzedaż internetowa, jak i usługi gastronomiczne uwzględnione są w danych o konsumpcji gospodarstw domowych. Należy również zwrócić uwagę, że negatywny wpływ zakazu handlu na sprzedaż detaliczną był najprawdopodobniej silniejszy w pierwszych kilku miesiącach jego obowiązywania i z czasem stopniowo obniżał się. Gospodarstwa domowe potrzebowały czasu aby dostosować swoje zwyczaje zakupowe do nowych regulacji np. poprzez dokonywanie zakupów w inne dni. Ponadto mało prawdopodobne jest odkładanie „w nieskończoność” koniecznych zakupów.
Uważamy, że gospodarstwa domowe dostosowały swoje zwyczaje zakupowe i strukturę konsumpcji do obowiązujących regulacji dużo szybciej niż w ciągu jednego roku założonego w modelu. Oczekujemy, że dostosowanie to nastąpiło w ciągu kilku miesięcy. Dlatego uważamy, że zakaz handlu ograniczył tempo wzrostu konsumpcji głównie w II kw. br. i w mniejszym stopniu w I i III kw. Zakładamy, że w IV kw. br. wpływ tego czynnika nie był istotny.
Foto: Pixabay
