Mawia się, że przedsiębiorczość ma swój początek tam, gdzie rozpoczyna się historia człowieka – i mowa tutaj o przedsiębiorczości rodzin. Jeżeli wartości, jakimi obdarzają się członkowie rodzin, przekłada się na biznes, jest duża szansa, że skorzysta na tym nie tylko dana firma, lecz także społeczności i środowisko.
Trwałość to jedna z najważniejszych cech firm rodzinnych – nie tylko w wymiarze finansowym, ale także społecznym. To właśnie długofalowe myślenie i odpowiedzialność wobec przyszłych pokoleń wyróżnia rodzinne przedsiębiorstwa na tle innych modeli biznesowych. Wiele z nich funkcjonuje od pokoleń, niejednokrotnie od kilkudziesięciu, a nawet kilkuset lat, z powodzeniem przekazując nie tylko majątek, ale i wartości oraz misję.
Ten długoterminowy horyzont pozwala na bardziej zrównoważone decyzje – inwestowanie w ludzi, jakość produktów czy relacje z lokalną społecznością. Właściciele firm rodzinnych rzadko myślą w kategoriach szybkiego zysku. Zamiast tego budują kulturę organizacyjną opartą na zaufaniu, zaangażowaniu i odpowiedzialności. To podejście znajduje również odzwierciedlenie w działaniach proekologicznych – wiele firm rodzinnych jako pierwsze wdrażało zielone praktyki, wyprzedzając oczekiwania rynku.
Dzięki temu biznes rodzinny staje się nie tylko motorem gospodarki, ale i stabilizatorem społeczno- kulturowym. Trwałość nie wynika tu z przypadkowych sukcesów, lecz z konsekwentnie realizowanej wizji, gdzie etyka idzie w parze z przedsiębiorczością.
Siła rodziny
Gdy spojrzymy globalnie na biznes i przeanalizujemy, które z firm generują najwięcej światowego PKB, to nasunie się jeden wniosek. Otóż 70 % światowego PKB generują przedsiębiorstwa rodzinne, zatem około dwóch trzecich biznesu na świecie jest sterowanych przez rodziny. Są to zarówno firmy będące mikroprzedsiębiorstwami, średnie, jak i potężne organizacje międzynarodowe. Jak z kolei w tym kontekście wygląda sytuacja w samych Stanach Zjednoczonych? Tutaj 60 % pracujących Amerykanów jest zatrudnionych właśnie w firmach rodzinnych.
Wytwarzają one ponad 50 % amerykańskiego PKB. Pierwsza światowa pięćdziesiątka pozostaje zdominowana przez firmy pochodzące z Ameryki, Europy oraz Chin.*
Drzewo genealogiczne europejskiego biznesu
W Europie 60 % biznesu należy do rodzin – około 50-80 % europejskiego PKB wytwarzają przedsiębiorstwa rodzinne, zatrudniające prawie 50 % pracowników sektora prywatnego. Przykładem może być znana wszystkim marka Haribo, założona przez Hansa Riegela 13 grudnia 1920 roku (HAns RIegel BOnn). Słodycze zaczął produkować w niewielkiej kuchni w domu – na jego blacie znajdowały się worek cukru i kilka sprzętów kuchennych. Pierwszą pracownicą firmy została jego żona Gertrud. Dziś marka jest globalnym liderem w segmencie żelków owocowych i wyrobów z lukrecji – działa w 120 krajach i zatrudnia ponad 7000 pracowników. Co stanowi o jej sukcesie? Niewątpliwie zaangażowanie na poziomie członków rodziny i pochylenie nad misternym procesem tworzenia specjalnych słodyczy, ściśle dopasowanych do upodobań konsumentów z różnych kulturowo krajów.
Kolejną marką, która korzenie i rozwój historii zawdzięcza rodzinnym wizjom i działaniom, jest Dr. Oetker. Założyciel firmy, dr August Oetker, zaczął od marzenia. Spełnił je poprzez nabycie apteki w Bielefeld w Niemczech. Opracował procedurę, która zrewolucjonizowała pieczenie, gdyż ułatwiała przygotowanie potraw i ciast. Ponad 130 lat później z małej rodzinnej apteki wyrosła globalna, lecz wciąż rodzinna firma. Jej międzynarodowa działalność stanowi ponad połowę całkowitej sprzedaży. Polska
to jeden z najstarszych rynków, na jakich Dr. Oetker pozostaje aktywny. To w Gdańsku w 1921 roku powstał zakład produkcyjny – z powodzeniem wytwarza oraz dystrybuuje produkty Dr. Oetkera i jest wykorzystywany przez firmę do dziś.
Równie silną pozycję na światowym rynku zbudowała m.in. firma SC Johnson – amerykański koncern, który od ponad 130 lat pozostaje w rękach jednej rodziny. Jego historia rozpoczęła się w 1886 roku, kiedy Samuel Curtis Johnson senior wykupił dział zajmujący się produkcją parkietów i wosków w Racine w stanie Wisconsin. Wkrótce przekształcił go w niezależne przedsiębiorstwo, które z czasem rozszerzyło działalność na produkty do pielęgnacji domu i przestrzeni codziennej. Obecnie SC Johnson działa w ponad 70 krajach i zatrudnia ponad 13 tysięcy pracowników. Pomimo globalnej skali, przedsiębiorstwo wciąż zachowuje rodzinny charakter – zarządzane jest obecnie przez Herberta Fiska Johnsona III, prawnuka założyciela.
Podobną ścieżką rozwoju rodzinnego biznesu podążyły również marki takie jak Ferrero czy Zott. Historia włoskiej firmy Ferrero sięga 1946 roku, kiedy to Pietro Ferrero, w mieście Alba, opracował recepturę pasty z orzechów laskowych – pierwowzoru dzisiejszej Nutelli. Marka szybko zdobyła uznanie, a jej dynamiczny rozwój zawdzięcza kolejnym pokoleniom, zwłaszcza synowi założyciela, Michele Ferrero. To właśnie on przekształcił rodzinne przedsiębiorstwo w globalnego lidera branży słodyczy, nie tracąc takich wartości jak jakość, innowacyjność i odpowiedzialność. Ferrero znane jest z rygorystycznego podejścia do procesu produkcji, starannie strzeżonych receptur oraz spójnej, rozpoznawalnej tożsamości marki.
Natomiast założona 1926 roku przez Georga Zotta mleczarnia z siedzibą w Mertingen w Bawarii z czasem przekształciła się w jednego z wiodących producentów jogurtów, deserów i napojów mlecznych w Europie. Marka znana jest z innowacyjnego podejścia do receptur, wysokiej jakości surowców oraz silnej obecności w Europie Środkowo-Wschodniej, w tym w Polsce, gdzie działa zakład produkcyjny w Opolu.
*kf-lex.pl/firmy-rodzinne-w-polsce/
Marta Rybko
Fot.: Bigstock/Phushutter
