Gospodarowanie odpadami plastikowymi to jedno z największych wyzwań ekologicznych współczesnego świata. Każdego roku w Polsce na rynek trafia ok. 200 tysięcy ton opakowań PET, jednak poziom recyklingu tego surowca jest wciąż relatywnie niski i wynosi zaledwie 50%. Jedynym skutecznym sposobem umożliwiającym wzrost poziomu selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych z PET i ich recyklingu, jest wprowadzenie systemu depozytowego na opakowania napojowe z PET i tym samym, umożliwienie przedsiębiorcom produkcji nowych opakowań z tych już zebranych.
Doświadczenia innych krajów europejskich, w których rozwiązanie to zostało już wprowadzone, dowodzą, że w krótkim czasie poziom recyklingu butelek PET może wzrosnąć powyżej 90%. Osiągnięcie tych parametrów jest kluczowe w kontekście zamykania obiegu tworzyw sztucznych i zwiększenia udziału recyklatów w opakowaniach, czyli produkcji nowych opakowań z surowców wtórnych.
Jak pokazują ostatnie badania, nie tylko branża napojowa opowiada się za tym rozwiązaniem. Zdecydowana większość Polaków (96%) również popiera wprowadzenie jednego, powszechnego systemu depozytowego obejmującego opakowania po napojach, a 86% uważa, że system depozytowy trzeba wprowadzić jak najszybciej.
Oprócz niepodważalnych korzyści dla środowiska naturalnego, wprowadzenie systemu depozytowego ma również istotne znaczenie ekonomiczne. Pozwoli Polsce skutecznie podnieść poziom recyklingu tworzyw sztucznych i obniżyć poziom projektowanych opłat, które nasz kraj będzie odprowadzał do Brukseli od 1 stycznia 2021 r. za niepoddane recyklingowi tworzywa sztuczne (800 EUR/tona).
– Szacunki firmy Żywiec Zdrój pokazują, że wprowadzenie systemu depozytowego pozwoliłoby obniżyć wysokość opłaty nawet o 65 mln euro rocznie – podkreśla Frédéric Guichard, prezes Żywiec Zdrój. – Sama odprowadzana do Brukseli należność nie rozwiąże jednak problemu niewystarczającego poziomu recyklingu opakowań PET. Zmianę tę zauważymy jedynie zwiększając ilość zebranych opakowań, a to jest możliwe dzięki systemowi depozytowemu, który będzie sfinansowany przez przedsiębiorców i efektywnie przez nich zarządzany w formule non-profit.
Efektywność systemu zależy od jego finalnego kształtu. Żywiec Zdrój podkreśla konieczność prawnego oparcia go o regulacje ustawowe, zakładające powszechność i obligatoryjność dla wszystkich producentów opakowań napojowych. Wskazuje również podmioty, które powinny być odpowiedzialne za stworzenie najlepszego modelu depozytu, zarządzanie nim oraz nadzór nad jego poprawnym funkcjonowaniem. Firma aktywnie działa na rzecz wprowadzenia systemu depozytowego, współpracując w tym temacie z branżą napojową i piwną.
Istnienie jednego systemu ogólnokrajowego wyeliminuje ryzyko chaosu, braku oczekiwanej efektywności i konkurowania o opakowanie wysokością opłaty depozytowej lub np. zachętami marketingowymi. Po drugie, system powinien być nadzorowany przez państwo, a jego operatorem powinna zostać dedykowana spółka non-for-profit powołana przez producentów i detalistów wprowadzających opakowania do obrotu. Producenci wyrobów w opakowaniach najlepiej znają uwarunkowania rynkowe oraz oczekiwania sieci handlowych i konsumentów, dlatego są w stanie zapewnić funkcjonowanie systemu dopasowanego do potrzeb wszystkich uczestników rynku, a przy tym także efektywnego kosztowo. Po trzecie, system powinien jasno określać objęte depozytem rodzaje opakowań napojowych i ich pojemności. Zwrot opakowań powinien być też łatwy i nie powinien wymagać wysiłku, a sama sieć punktów zwrotu powinna być na tyle szeroka, by konsumenci mogli z niej swobodnie korzystać.
